Chełm Śląski

Kategoria: Gmina Chełm Śląski, Pagóry Jaworznickie


Wieś gminna w powiecie bieruńsko-lędzińskim, położona przy szosie i linii kolejowej Mysłowice – Oświęcim. W 1391 roku książę Jan II Żelazny napadł na zamek Lipowiec biskupa krakowskiego Jana z Radliczyc, położony 20 km na wschód na ziemi krakowskiej. Ponieważ nie mógł go zdobyć i ograbić, więc z zemsty spustoszył i spalił okoliczne wioski należące do biskupa. Z tego powodu biskup krakowski wniósł skargę do króla czeskiego Wacława IV, który polecił Janowi II, aby się upokorzył i uczynił zadość żądaniom biskupa. Król czeski nie chciał, aby skarga biskupa trafiła do króla polskiego, którym był Władysław Jagiełło, a którego władza z roku na rok była potężniejsza. W dodatku król czeski był związany sojuszem z królem polskim. Na skutek tego w dniu 23 sierpnia 1391 roku zwołano do Opawy przedstawicieli – księcia Jana II i biskupa krakowskiego, gdzie książę Jan II podpisał dokument, na mocy którego oddał biskupowi trzy wioski położone po prawej stronie Przemszy.
W dokumencie tym podkreślono, że biskup krakowski otrzymuje te wioski z pełnymi prawami suwerenności „cum omni jure nostro ducale” i że z posiadania tych wiosek nie będzie składał żadnego lenna. Od tego roku Chełm, Kosztowy i Imielin należały do Polski, aż do I rozbioru w roku 1772.
W czasie wojen napoleońskich miejscowości te stały się częścią Cesarstwa Francuskiego. Z chwilą likwidacji części państwa cesarza Napoleona I – Księstwa Warszawskiego, ziemie te zajęły wojska rosyjskie. W wyniku umowy zawartej w 1818 r. zostały podzielone między Królestwo Prus, Cesarstwo Austriackie i Imperium Rosyjskie. Chełm, Kosztowy i Imielin objęło we władanie Królestwo Prus. Państwo niemieckie posiadało to terytorium do 1922.
(za Wikipedią)

Warto zobaczyć:

Kościół Trójcy Przenajświętszej. W 1551 r. zbudowano i poświęcono kaplicę drewnianą pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej. Pierwotny kościół w Chełmie w XVII wieku był drewniany i posiadał trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem a w 1619 roku miał dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka. Pod koniec XVII w. istniejącą kaplicę zastąpiono kościołem murowanym, który powstał dzięki fundacji biskupa Jana Małachowskiego ustanowionej w 1686 r. (konsekrowany 23 kwietnia 1689). Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX wieku. Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 1766-1767. Na przełomie XVIII i XIX wieku, obok kościoła powstał cmentarz parafialny z kaplicą pw. św. Piotra. W 1883 r. proboszcz Franciszek Gach podjął się kolejnej rozbudowy kościoła. W zachodniej części kościoła do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą pomieszczono chór muzyczny, gdzie postawiono nowe organy. Prace przy pierwszej rozbudowie kościoła trwały aż do 1887 r. Prowadzono je na podstawie projektu budowniczego Lukasa. Rozbudowa z lat osiemdziesiątych XIX wieku zmieniła kościół chełmski z budowli na rzucie prostokąta, w budowie mającą rzut krzyża podłużnego, łacińskiego. Ostatnia przebudowa, a właściwie gruntowny remont, został przeprowadzony w latach 70. ubiegłego wieku. Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych. Od 1966 r. kościół w Chełmie Śląskim został wpisany do rejestru zabytków województwa katowickiego, jego opis znajduje się także w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.
(za Wikipedią)
Drewniana zagroda z XIX w. kryta strzechą (ul. Śląska 36).
Figura przydrożna MB Niepokalanie Poczętej z 1834 r., wzniesiona w czasie epidemii cholery (ul. Śląska 57).
Cmentarz parafialny z XVI w. Na uwagę zasługuje kaplica cmentarna, krzyż z 1848 r. oraz grób Karola i Józefa Arko, zbudowany w latach 1826–37 z białego marmuru w stylu klasycystycznym. Charakterystyczną cechą cmentarza jest 15 kapliczek wybudowanych w 1901 r. przez ówczesnego proboszcza parafii ks. Aleksandra Liska.

Dodaj komentarz