Ciepłowody

Duża wieś, siedziba gminy na skraju Wzgórz Dobrzenickich. Osadnictwo sięga czasów kultury ceramiki wstęgowej kłutej, wieś założono na pocz. XIII w. Nazwa wzięła się od bijącego tu, nie zamarzającego źródła. W 1443 r. oddział mieszczan wrocławskich zdobył zamek, będący w posiadaniu rycerza-rozbójnika Georga von Reibnitza. W latach 1543-1653 i 1708-1945 kościół był w użytkowaniu ewangelików. Tutejszy pastor Steinmetz (1716-1722) był znanym krzewicielem ruchu pietystów. W 1908 r. zbudowano linie kolejowe Ząbkowice – Henryków i Ciepłowody – Kondratowice, wieś stała się węzłem kolejowym. Aż do 1936 r. obowiązywała słowiańska nazwa Tepliwoda, zmieniona dopiero przez hitlerowców.

Warto zobaczyć

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP wzmiankowany w 1318 r., odbudowywany w poł. XV w. i 1809 r., wyposażenie z XVIII i XIX w. Kaplica cmentarna z poł. XIX w. Na cmentarzu stoi Pomnik Pojednania.
Zamek z XIV/XV w. wzniesiony pierwotnie jako wieża mieszkalna, w 1547 r. dobudowano renesansowe skrzydło projektu Giovanniego Bernarda Parra. W XVII/XVIII w. zamek opuszczono, spłonął w 1841 r., odbudowano go z zatarciem cech stylowych, po 1945 r. popada ponownie w ruinę. Na grobli obok dawnych stawów zdewastowany grobowiec von Schweinichenów.