Gotartowice

Kategoria: Miasto Rybnik, Płaskowyż Rybnicki


Dawna wieś, obecnie dzielnica Rybnika, położona przy szosie i linii kolejowej Rybnik – Żory, biegnie tędy też kolej piaskowa Kotlarnia – Boguszowice. Wzmiankowana w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, spisanej w latach 1295-1305 jako Gothartovitz. Miejscowość była wtedy osobną wsią założoną na prawie polskim. Nazwa osady wywodzi się od imienia Gothard. W dokumencie księcia Przemysława na Raciborzu występuje w l. 1290-93, rycerz Gothard nazwany w 1291 r. chorążym księcia (prawdopodobny założyciel Gotartowic). Do 1540 r. należały Gotartowice do kanclerza księstwa raciborskiego Zygmunta Wyskota pana na Wodnikach. Od 1540 r. są posiadłością wdowy Wacława Hnedecza, córki Wacława Czarneckiego, chociaż jeszcze w 1565 r. w żorskim dokumencie czytamy „Zygmunt na Gotartowicach”. W 1652 r. drogą kupna nabył Gotartowice Bernard Oppersdorff, który 5 stycznia 1682 r. sprzedał „państwo rybnickie” (w tym Gotartowice) Juliannie Konstancji, wdowie po Węgierskim. Z kolei hr. Węgierska i jej syn Karol Gabriel sprzedali wsie: Gotartowice, Kłokocin i Rowień wymienionemu już hr. Oppersdorff. W latach 1700-19 właścicielem Gotartowic był Rudolf Gaschin, a po nim Karol Węgierski. W 1788 r. król pruski Fryderyk Wilhelm II kupił „państwo rybnickie”, w skład którego wchodziły także Gotartowice. Od 1846 do 1870 r. dzierżawił dobra gotartowickie rotmistrz Karol Zawadzki, powierzając opiekę nad nimi Karolowi Knobl. Od 1870 r. Gotartowice są w dzierżawie Maxa Knobla (występuje jako rotmistrz w 1910 r.).
Dopiero w 1887 r. miejscowy karczmarz Wojciech Kaczmarczyk wybudował we wsi pierwszy masywny murowany dom. W 1792 r. nad rzeką Rudą powstały dwie fryszownie, które przeszły w tym samym roku drogą kupna na własność państwa pruskiego. W 1796 r. z kwoty 5.000 talarów wybudowano nowe budowle. Rudę sprowadzano z Pilchowic, Piekar i Tarnowskich Gór, a częściowo dostarczała ją dolina rzeki Rudy. W 1824 r. przebudowano hutę – uruchomiono 4 fryszownie, 2 młotownie, wybudowano dwie masywne szopy na węgiel oraz dwa masywne domy mieszkalne dla robotników. W nocy z dnia 25 na 26 sierpnia 1826 r. uderzył do huty grom, zniszczył wszystkie zabudowania. Jednak już w grudniu tego roku hutę odbudowano i oddano do użytku. W 1864 r. państwowe zakłady w Rybnickiem przeszły w ręce prywatne – nabył je Izydor Mamroth. W 1872 r. zakłady te dostały się w posiadanie „Górnośląskiego Towarzystwa Akcyjnego Walcowni Żelaza”. Wkrótce nabyli je na przymusowej licytacji Salamon i Kasper Lachman, którzy je prowadzili pod nazwą „Firma Lachman, zakłady hutnicze i sztancownia”. W 1886 r. hutę gotartowicką nabył dzierżawca domeny państwowej i rotmistrz Max Knobl z Gotartowic. Huta została przebudowana, a następnie z dużym zyskiem sprzedana Louisowi Ricsefeldowi pod nazwą „Pierwsze Górnośląskie Zakłady Naczyń Emaliowanych”. Od 1891 r. właścicielem hut jest firma Bertina i Kaspra.
Ludność Gotartowic była zawsze polską, brała czynny udział we wszystkich walkach narodowo – społecznych w powiecie rybnickim. Wg przeprowadzonego w dniu 1 grudnia 1910 r. spisu ludności, ludność tego regionu w 88,9% posługiwała się językiem polskim. Dowodem polskości Gotartowic był plebiscyt przeprowadzony w dniu 20 marca 1921 r. Na 535 ważnych kartek, 488 miało nadruk „Polska – Polen”, co stanowi 91,2 proc. (za Wikipedią)

Warto zobaczyć:

Lotnisko sportowe Aeroklubu ROW.

Dodaj komentarz