Kępno

Kategoria: Gmina Kępno, Wysoczyzna Wieruszowska
Tagi: , ,


Miasto powiatowe (14700 mieszkańców) w południowej Wielkopolsce, leży na Wysoczyźnie Wieruszowskiej, nad rzeką Niesobem. Krzyżują się tu drogi krajowe nr 8 Wrocław – Warszawa i nr 11 Bytom – Poznań, istnieje węzeł kolejowy na skrzyżowaniu linii Katowice – Poznań i Oleśnica – Herby Nowe. Linie do Oleśnicy i Namysłowa obecnie są nieczynne. Odkryto tu ślady osadnictwa z epoki brązu (znaleziska na Górze Wiatrakowej), we wczesnym średniowieczu istniało grodzisko, tzw. Kopiec. Osada wzmiankowana w 1282 r. jako miejsce spotkania księcia wielkopolskiego Przemysła II z pomorskim Mściwojem II (tzw. Układ Kępiński). W 1283 r. Kępno było już miastem królewskim, od 1365 r. prywatnym, Kazimierz Wielki przekazał je wtedy Wierzbięcie z Paniewic. Konkurencja ośrodka w Baranowie spowodowała upadek miasta. Ponowna lokacja miała miejsce w 1661 r. osiedliły się tu grupy protestantów śląskich, uciekających przed prześladowaniami ze strony Habsburgów, pojawili się też Żydzi, którzy w 1674 r. otrzymali przywilej swobodnego handlu. W 1793 r. miasto zajęli Prusacy, w latach 1807-15 znajdowało się w granicach Księstwa Warszawskiego, by w 1815 r. powrócić do Prus. Granica prusko-rosyjska na Prośnie odcięła Kępno od związków z Ziemią Wieluńską. W 1854 r. doszło do wielkiego pożaru miasta, które szybko odbudowano. W 1872 r. doprowadzono linię kolejową na trasie Oleśnica – Podzamcze, w 1875 r. linę Poznań- Kluczbork, w latach 1911-12 powstała lokalna linia do Namysłowa. 17 stycznia 1920 r. miasto powróciło w granice Polski. W okresie międzywojennym rozbudowano infrastrukturę komunalną. 1 września 1939 r. do miasta wkroczyli Niemcy i włączyli je do Rzeszy. Oddziały radzieckie zajęły Kępno 21 stycznia 1945 r. Po wojnie nastąpiła dalsza rozbudowa miasta, powstały nowe osiedla. W latach 1975-98 Kępno należało do województwa kaliskiego, w 1999 r. wróciło w granice Wielkopolski, reaktywowano też wtedy powiat kępiński.

Warto zobaczyć:

Kościół św. Marcina. Pierwotny, drewniany powstał w 1684 r. z fundacji uczestnika wiktorii wiedeńskiej, starosty wieluńskiego Marcina Olszewskiego. W 1911 r. zbudowano obecny, murowany, neobarokowy wg projektu Rogera Sławskiego. Wewnątrz znajduje się wyposażenie z poprzedniej świątyni: barokowy ołtarz główny, obraz 'Cudowne rozmnożenie chleba’ w ołtarzu bocznym, chrzcielnica w kształcie anioła dźwigającego czarę, krucyfiks z łuku tęczowego, portrety: ks. kanonika Ordęgi z k. XVII w. i ks. Alojzego Grzybowskiego z 1814 r., obraz trumienny z XVII/XVIII w. przedstawiający fundatora. Znajduje się tu też ornat z namiotu wezyra tureckiego, zdobycz z odsieczy wiedeńskiej. Na murach zewnętrznych umieszczono tablicę, upamiętniającą 200-setną rocznicę wiktorii wiedeńskiej.

Kościół ewangelicki. Pierwszy drewniany zbór powstał w 1664 r., kościół zburzono w 1718 r. po wycofaniu Szwedów w czasie 2. wojny północnej. Po uzyskaniu przez protestantów wolności religijnej (1774), świątynię odbudowano w latach 1776-79. W 1854 r. spłonęła w wielkim pożarze miasta. Obecny, murowany, neoromański pochodzi z 1863 r.
Synagoga. Pierwotna, drewniana bóżnica powstała po wydaniu przez biskupa wrocławskiego przywileju swobodnego wykonywania praktyk religijnych przez Żydów (1689). Obecna murowana, klasycystyczna synagoga zbudowana została w latach 1814-16 przez brzeskich architektów Fryderyka Wilhelma i Karola Fryderyka Schefflerów. Klasycystyczna budowla posiada monumentalny portyk toskański, nawiązujący do fasady opery w Poczdamie. Zdewastowana przez hitlerowców, po wojnie opuszczona i spalona w pożarze w 1973 r. Obecnie własność gminy żydowskiej i wystawiona na sprzedaż. Obok synagogi rośnie pomnikowy dąb.
Dawna szkoła gminy żydowskiej, obecnie szkoła specjalna (ul. Szkolna 6) z 1837 r.

Ratusz. Pierwotny wybudowany prawdopodobnie po pożarze w 1691 r. Obecny, klasycystyczny z 1835 r., stanowił siedzibę sądu powiatowego i magistratu. Rozbudowano go w 1846 r., wznosząc oddzielny budynek ratuszowy (ul. Ratuszowa 2). Do 1975 r. siedziba władz miejskich, które wróciły do budynku po remoncie w latach 2004-10. Kępiński rynek należy do większych w Polsce, otaczają go kamienice z XIX-XX w., najcenniejsze to nr.: 26 z XVIII/XIX w., 33 z 1910 r., 35 i 36 z 1 poł. XIX w.

Dworzec kolejowy. Jeden z dwóch w Polsce dworców dwupoziomych, powstał po zbudowaniu w 1872 r. linii Oleśnica – Podzamcze, która miała być przedłużona do Warszawy (perony dolne) i w 1875 r. linii Poznań – Kluczbork (perony górne). Na pierwszej z tych linii znajduje się też stacja towarowa, linia Poznań – Kluczbork posiada osobną stację towarową w Hanulinie. W latach 1911-12 powstała lokalna linia do Namysłowa (nieczynna), na której zbudowano położony bliżej centrum miasta dworzec Kępno Zachodnie.

Neogotycka wieża ciśnień przy ul. Wrocławskiej, zbudowana w latach 1903-1904 wg projektu inż. Mestla z Wrocławia. Wieża posiada 40 m wys. i stanowi charakterystyczny punkt orientacyjny. Obok stacja pomp w podobnym stylu.

Grodzisko Kopiec. Stożkowate wzniesienie o średnicy 50-65 m położone jest wśród łąk nad rzeką Niesób. Prawdopodobnie tutaj zawarto w 1282 r. układ kępiński, co upamiętnia stosowny pomnik.

Cmentarz ewangelicki założony w 1873 r., na obszarze 2 ha pochowano tu kilka tys. osób. W 1895 r. zbudowano kaplicę cmentarną, znajduje się tu też kilka kaplic grobowych, najcenniejsza należała do rodziny von Borcke. Na terenie tym występują rzadkie gatunki roślin. Obok cmentarz katolicki z nowoczesną kaplicą.

Bank Ludowy na ul. Wawrzyniaka 20 z 1912 r.
Dawne gimnazjum, obecnie LO na ul. Sucharskiego 3 z 1912 r.
Muzeum Ziemi Kępińskiej im. Tadeusza Piotra Potworowskiego (ul. Kwiatowa 13). Powstało w 1938 r., obecnie znajduje się w nim ok. 8000 obiektów, zgrupowanych w trzech działach: archeologicznym, etnograficznym i historyczno-artystycznym. Szczególnie cenne są kolekcje tłoków pieczętnych, pamiątek Bractwa Kurkowego, starodruków, judaików i zbiorów archeologicznych. Muzeum posiada również zbiory malarstwa T.P. Potworowskiego, działa tu Galeria Sztuki Współczesnej AE zajmująca się organizacją wystaw malarstwa, rzeźb i grafiki i koncertów kameralnych.
Godziny otwarcia
Poczta. W 1760 r. zorganizowano szlak pocztowy z Warszawy przez Kępno do Drezna, pierwotny urząd pocztowy mieścił się prawdopodobnie przy ul. Kościuszki 5. Budynek obecnego Starostwa był w XVIII/XIX w. własnością wywodzącej się z Saksonii rodziny poczmajstrów Stemplów. Obecny neorenesansowy budynek poczty pochodzi z lat 1888-1889. Wystawił go Otto Weber z Kępna.
Remiza strażacka na ul. Kościuszki 2 z 1897 r.
Szkoła podstawowa z salą gimnastyczną na ul. Sienkiewicza 21 z lat 1912-14.
Zespół starostwa obejmujący: budynek z oficynami na ul. Kościuszki 9 z lat 1901-04, budynek na ul. Kościuszki 5 z poł. XIX w., przebudowany po 1920 r., willę starosty z parkiem na ul. Kościuszki 7 z lat 1920-25 (obecnie biblioteka).

Zabytkowe domy: ul. Kościelna 2 z XVIII/XIX w., ul. Kręta 7 z poł. XIX w.

Oficjalna strona Kępna

Dodaj komentarz