Strumień

Kategoria: Gmina Strumień, Równina Pszczyńska


Miasto w powiecie cieszyńskim, położone przy szosie Katowice – Wisła i linii kolejowej Żory – Chybie. W XIII w. gdy Strumień istniał już jako wieś początkowo należał do ziemi pszczyńskiej. Na skutek rozdrabniania się księstw śląskich Strumień trafiał najpierw do księstwa raciborskiego (koniec XIII w.), później do Pszczyńskiego (pocz. XV w.). Po raz pierwszy wieś Strumień wzmiankowana została w 1407 r. Następnie Strumień stał się własnością niejakiego Sobka z Kornic (1430-46) i Machna Ogrozieńskiego (1450-80). W 1480 r. księstwo pszczyńskie zostaje nabyte przez Kazimierza II – księcia cieszyńskiego, ten z kolei podarował je swojemu marszałkowi Mikołajowi Brodeckiemu, który był w jego posiadaniu do swojej śmierci w 1518 r. Pod panowaniem Brodeckiego dotychczasowa wieś wkrótce otrzymało prawa miejskie (1482) oraz podstawowe prawa i przywileje (1491). Po zatwierdzeniu praw miejskich przez Władysława Jagiellończyka w 1503 r., co pozwoliło na używanie pieczęci i herbu Strumień stało się pełnoprawnym, choć prowincjonalnym, miastem Księstwa Cieszyńskiego, w którym organizowane były cotygodniowe targi, oraz dwa razy do roku jarmark. Dostał też zezwolenie na budowę murów obronnych, jednak nigdy do tego nie doszło. Dzięki położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych: z Krakowa do Moraw i z Raciborza do Bielska miasto nieustannie rozwijało się. Dodatkowo w okolicznych miejscowościach hodowano duże ilości ryb (pierwszy staw rybny w Strumieniu powstał w 1416 r.), które sprzedawane były nawet do dalekiego Wrocławia i Krakowa. Natomiast w samym mieście licznie osiedlali się rzemieślnicy.
Rozwój miasta został częściowo zahamowany przez klęski żywiołowe jak pożar w 1572 r., który prawie doszczętnie zniszczył miasto, odbudowa trwała 30 lat. Spokój trwał zaledwie 20 lat, gdyż już w 1623 r. miasto dopada zaraza, później liczne powodzie (1678 do 1680), w 1688 r. ponownie pożar, o wcale nie mniejszej sile niż poprzedni. Brzemienne w skutkach były także wojna trzydziestoletnia i prześladowania luteran za czasów Habsburgów. W XVIII w. nastały wojny śląskie, które poza oczywistymi stratami materialnymi spowodowały też oddzielenie Śląska Cieszyńskiego od Górnego Śląska granicą państwową, przez co przestały też istnieć dotychczasowe szlaki handlowe. W 1793 r. miasto znów nękane było przez pożar. Warto jednak zaznaczyć, że mimo tylu klęsk, liczba ludności wciąż wzrastała, w 1790 r. liczyła 1300 mieszkańców. A pod koniec XVIII w. zaczęto budowę wielu murowanych budynków. Jednak przez protesty mieszkańców w poł. XIX w. władze miasta nie zgodziły się na budowę Kolei Północnej, co nie polepszyło sytuacji prowincjonalności miasteczka. Dopiero w 1911 r. Strumień doczekał się połączenia kolejowego (wąskotorowego) z Chybiem, mającego cechy tramwaju parowego.
We wrześniu 1918 r., na dwa miesiące przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości powstaje Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”. W okresie międzywojennym Strumień, jako miasto polskie, był jednym z najbiedniejszych miast województwa śląskiego. Sytuacji nie zmieniło wybudowanie tartaku ani rozbudowanie cegielni. Podczas 2. wojny światowej wokół miasta trwały jedne z najbardziej zażartych walk pomiędzy Armią Czerwoną a Wehrmachtem na Śląsku. Zniszczenia podczas wojny były na tyle wielkie (85%), iż podważano sensowność odbudowy miasta. Po wojnie starano się zmienić sytuację ekonomiczną w mieście, jednak budowa zbiornika Jeziora Goczałkowickiego podwyższyła wymagania wobec gospodarki ściekowej nowo tworzonych fabryk, które przez to zaniechały umiejscawiania swoich placówek w mieście.
(za Wikipedią)

Warto zobaczyć:

Kościół św. Barbary powstał w latach 1789-90 z fundacji księcia sasko-cieszyńskiego, a zarazem królewicza polskiego, Alberta Kazimierza (czwartego syna króla Polski Augusta III Mocnego) oraz jego żony, arcyksiężnej Marii Krystyny (córki cesarza Franciszka I i cesarzowej Marii Teresy). Został on poświęcony 5 grudnia 1790 r. przez komisarza biskupiego i dziekana cieszyńskiego, ks. Alojzego Lóhna. Wyposażenie wnętrza.

Ratusz z 1628 r., poddany przebudowom w XVIII i XIX w. Do czasu przebudowy w XIX w., posiadał dwie kondygnacje, obecnie posiada trzy, jest zbudowany na rzucie prostokąta. Na osi elewacji widnieje mały ryzalit przechodzący w wieżę barokową, posiadającą ścięte narożniki ujęte lizenami. Szczyt wieży zakończony jest wydatnym gzymsem, otaczającym tarcze z zegarami. Hełm wieży jest baniasty, wykonany z blachy. Posiada glorietę i jest zwieńczony iglicą posiadającą metalową strzałkę na szczycie. Do ratusza wchodzi się na osi boniowanego parteru. Na parterze znajduje się sień sklepiona żaglasto na gurtach, tak jak inne lokale na tej kondygnacji. Najstarszym elementem ratusza są piwnice posiadające kolebkowe sklepienia. Okna budowli posiadają tynkowe opaski, na pierwszym i drugim piętrze nad oknami mieszczą się gzymsy z kamienia. Gzyms kordonowy oddziela od siebie kondygnacje. Obecnie w ratuszu mieszczą się Urząd Miasta, Rada Miejska i Urząd Stanu Cywilnego.
Na rynku barokowe kamieniczki mieszczańskie (przebudowane w XIX w.)

Posąg Matki Boskiej na słupie z 1866 r.
Dwór z XVIII w.
Karczma przy ul. Londzina z XIX w.
Pomnik więźniów oświęcimskich – ofiar „marszu śmierci” z 1963 r.
Stacja kolejowa z 1924 r.
(za Wikipedią)

Dodaj komentarz