Szlak niebieski Brzeg Dolny – Pogalewo Wielkie – Lubiąż

Kategoria: Szlaki piesze gminy Brzeg Dolny, Szlaki piesze gminy Wołów, Szlaki piesze powiatu wołowskiego, Szlaki piesze Wysoczyzny Rościsławskiej
Tagi:

Szlak niebieski Brzeg Dolny – Pogalewo Wielkie – Lubiąż (22,8 km) 

Brzeg Dolny – (3,7 km) Pysząca – (7,1 km) Pogalewo Małe – (9,1 km) Pogalewo Wielkie – (17,4 km) Zagórzyce – (19,2 km) Rataje – (22,8 km) Lubiąż
Odcinek długodystansowego Szlaku Archeologicznego Stary Dwór – Grabowno Wielkie, biegnący pofalowanym terenem na pograniczu Wysoczyzny Rościsławickiej i Doliny Odry. Trasa biegnie głównie terenami polnymi, większy teren leśny między Pogalewem Wielkim i Zagórzycami. Nawierzchnia mieszana, szlak prowadzi zarówno asfaltem, jak i drogami bitymi oraz gruntowymi. Po drodze można zobaczyć Park Miejski w Brzegu Dolnym, folwark w Pyszącej, figurę św. Jana Nepomucena, dwór i osiedle fabryczne w Pogalewie Małym, willę w Pogalewie Wielkim, kaplicę w Zagórzycach, dawną stację w Ratajach oraz figurę Ecce Homo i kaplicę w Lubiążu.


Trasa zaczyna się na skrzyżowaniu ul. Urazkiej i Towarowej, w pobliżu stacji Brzeg Dolny, dokąd szlak niebieski biegnie ze Starego Dworu.
Stacja Brzeg Dolny położona jest na otwartym w 1874 r. odcinku Wrocław – Rudna Gwizdanów Magistrali Nadodrzańskiej, pełniącej rolę głównego ciągu towarowego do Szczecina. Linię zbudowała Kolej Wrocławsko-Świdnicko-Świebodzicka. W 1982 r. została ona zelektryfikowana, obecnie obok pociągów regionalnych Wrocław – Głogów – Zielona Góra jeżdżą nią połączenia pospieszne Wrocław – Szczecin. Odnowiony budynek dworca pochodzi z lat budowy linii, obok niego stoi wieża ciśnień. Tory towarowe łączą się z kompleksem bocznic zakładów chemicznych PCC Rokita.


Idziemy ul. Urazką, którą prowadzi droga nr 341 z Pęgowa i Urazu, z lewej dochodzi szlak żółty wokół Wrocławia z Urazu. Na skrzyżowaniu kierujemy się prosto w alejkę, biegnącą przez Park Miejski, szlak żółty skręca w lewo na rynek.
Rozległy Park Miejski o pow. 67 ha, leży w samym centrum miasta. Pierwotnie powstał jako ogród francuski, lecz na przełomie XVIII i XIX w. został przekształcony w park angielski z licznymi budowlami. Zachowane do dziś założenie parkowe dzieli się na 3 części: przypałacową, środkową ze stawami i północną w postaci lasków sosnowych poprzedzielanych łąkami, przyłączonych do parku w XIX w. Park posiada bogaty drzewostan rodzimy i egzotyczny. Rosną tam cztery 400-letnie dęby o obw. prawie 5 m, potężny pomnikowy platan oraz szereg innych drzew.
Idziemy przez park, mijając Staw Łabędzi z fontanną i dalej ul. Ogrodową, skrajem Starego Miasta. Przecinamy alejkę z XVIII-wieczną drogą krzyżową, prowadzącą z rynku do kaplicy św. Jadwigi.

Wkraczamy na osiedle domków, gdzie w lewo w Al. Jerozolimskie, łączące Stare Miasto z Os. Warzyń. Skręcamy w prawo w ul. ks. J. Puka, którą biegnie szosa nr 341 do Lubiąż, z lewej przychodzi ponownie szlak żółty wokół Wrocławia. Mijamy cmentarz komunalny, na rondzie obwodnicy Brzegu Dolnego kierujemy się prosto, szlak żółty skręca tu w lewo do Brzezinki Średzkiej.
Prowadzący w kierunku Miękini południowy fragment obwodnicy z mostem na Odrze otwarto w 2013 r., obecnie w budowie jest północna część.

Idziemy wzdłuż ogródków działkowych, podchodząc na wzniesienie Wysoczyzny Rościsławickiej, po lewej widać Dolinę Odry. Opuszczamy Brzeg Dolny i wkraczamy do Pyszącej.

Pysząca (niem. Bschanz, od 1937 r. Schanzberg) – wieś wzmiankowana w 1425 r. jako posiadłość biskupstwa wrocławskiego. Znaleziono tu ślady osadnictwa od neolitu po wczesne średniowiecze. W 1771 r. wieś należała do Neubauera, w 1848 r. Reitza, działały tu piekarnia, gospoda i młyn.
Na skraju wsi skręcamy w ulicę w prawo, na jej łuku prosto, drogą bitą do dawnego folwarku, widać stąd Dolinę Odry.

Następnie skręcamy w prawo między domy i podchodzimy na wzniesienie, gdzie w zarośniętą miedzę w lewo. Ze szczytu wzniesienia rozpościera się panorama Brzegu Dolnego i Wzgórz Trzebnickich.

Istniał tu niegdyś wiatrak a w zagajniku po lewej cmentarz z kaplicą, stąd jego nazwa – Cmentarzysko. Mijamy kolejny zagajnik, gdzie droga przechodzi w gruntową i schodzimy do doliny Barłożnej, gdzie w lewo w drogę szutrową z Naborowa.

Po dłuższej chwili docieramy do Pogalewa Małego i kapliczki, gdzie w prawo w drogę nr 341 Brzeg Dolny – Lubiąż.
Pogalewo Małe (niem. Klein Pogul, od 1937 r. Klein Pogel) – wieś wzmiankowana w 1248 r. jako własność klasztoru cystersów w Lubiążu. Później znalazła się w rękach biskupa wrocławskiego, po sekularyzacji należała do rodzin: Niesing (1830), von Knobelsdorf (1841, 1861), Orioll (1866) Wüsten (1872, 1886), Schefftel (1905) i Hicketier (1937).
Po lewej ciągnie się zabytkowy park. Posiada 4,5 ha powierzchni i połączony jest z fragmentem naturalnego lasu łęgowego. Powstał ok. 1850 r., znajduje się w nim wiele pomnikowych dębów szypułkowych, średniowieczne grodzisko, polana oraz dwa stawy.

Na skrzyżowaniu kierujemy się w boczną ulicę prosto, stoi tu barokowa figura św. Jana Nepomucena z 1725 r., odnowiona w 2004 r.

W głębi za figurą znajduje się dwór, będący pozostałością kompleksu pałacowego. Klasycystyczny pałac został wzniesiony przed 1845 r., prawdopodobnie przez rodzinę von Knobelsdorf i został rozebrany po 1945 r. Zachował się dwór-rządcówka z 1. poł. XIX w. z zabudowaniami folwarcznymi.
Idziemy ulicą w Dolinie Odry, po czym w prawo schodkami i w kolejną ulicę w lewo do szosy nr 341, gdzie ponownie w lewo.

Opuszczamy zabudowę głównej części Pogalewa Małego, w lewo odchodzi droga do pobliskiej cegielni, przy szosie stoi wybudowane dla jej pracowników osiedle fabryczne z XIX/XX w.

Idziemy skrajem wzniesienia, docierając do Pogalewa Wielkiego.
Pogalewo Wielkie (niem. Gross Pogul, od 1937 r. Gross Pogel) – wieś założona w 1259 r. przez księcia głogowskiego Henryka III.

Przecinamy opadającą do Odry główną część wsi, za wyrobiskiem na skrzyżowaniu z szosą do Stobna stoi neogotycka kapliczka.

Mijamy osiedle pracowników cegielni i łowisko rybne, po czym skręcamy w boczną ulicę w lewo. Docieramy do ostatniej części Pogalewa Wielkiego, po lewej ciągną się wyrobiska dawnej cegielni, po prawej stoi ciekawa modernistyczna willa z 1920 r., należąca prawdopodobnie do jej właściciela. Przecinamy dawne osiedle fabryczne z figurą Chrystusa z 2016 r. i wkraczamy w las z ruinami zakładów. Podchodzimy na skraj Wysoczyzny Rościsławickiej, opadającej skarpą do Doliny Odry.
Jest to teren projektowanego rezerwatu przyrody o pow. ok. 12 ha, rosną w nim jesiony, olchy, wiązy, dęby i graby z bogatym runem kokoryczowym, znajdują się źródliska o charakterze znikających pod powierzchnią i pojawiających się ponownie poników.
Koło samotnych zabudowań (dawny młyn Ockelsmühle) skręcamy w drogę bitą w prawo, mijamy przekaźnik i przecinamy szosę nr 341, w głębi po prawej widać zakłady chemiczne Organika.

Idziemy drogą gruntową skrajem lasu, przecinamy drogę bitą Grodzanów – Stobno. Poruszamy się granicą gm. Brzeg Dolny i Wołów, po dłuższej chwili wkraczamy w las i skręcamy w prawo i od razu w lewo, wkraczając na teren gm. Wołów. Mijamy po lewej wyrobisko, przecinamy szutrową drogę pożarową nr 43 i idziemy bitą drogą nr 41. Na jej łuku kierujemy się drogą leśną prosto, z prawej dochodzi szosa nr 338 Wołów – Lubiąż, którą opuszczamy las.

Docieramy do Zagórzyc,
Zagórzyce (niem. Sagritz, od 1937 r. Birkenhain) – jedna z najstarszych wsi w okolicy wzmiankowana w 1175 r., w dokumencie papieża Innocentego III z 1201 r. figurowała jako „Zagoriza”, w kolejnym, wystawionym w 1217 r. przez biskupa wrocławskiego Lorenza jako „Zagorici”.W lesie na południe od wsi w 1942 r. powstał ośrodek doświadczalny firmy Telefunken, składający się z trzech radarów typu FuMG 65 Wurzburg-Riese.

Na głównym skrzyżowaniu stoi skromna kaplica mszalna św. Jadwigi z 1920 r.

Opuszczamy wieś, na skraju zabudowy wsi Rataje skręcamy w szutrową ulicę w prawo.

Rataje (niem. Rathau) – wieś wzmiankowana jako „Radtaj” w dokumencie papieża Innocentego III z 1201 r., w kolejnym, wystawionym w 1217 r. przez biskupa wrocławskiego Lorenza jako„Rataie”. Nazwa świadczy o tym, że mieszkali tu wolni chłopi, zobowiązani do pracy w majątku dworskim.
Mijamy świetlicę wiejską i zalane wyrobisko. Idziemy skrajem zabudowy, po prawej ciekawe domy z lat 30. XX w. ze szczytami z muru pruskiego. Docieramy do wiejskiej ulicy, gdzie w prawo i przecinamy dawne torowisko linii Wołów – Malczyce koło budynku dawnej stacji Rataje.
Linia Wołów – Lubiąż powstała w 1916 r. i została przedłużona w 1923 r. do Malczyc. W 1945 r. odcinek Lubiąż – Malczyce został zniszczony, resztę linii otwarto w 1950 r., lecz zamknięto już w 1961 r. i rozebrano w 1970 r. Budynek stacji pochodzi z lat budowy linii.

Skręcamy w drogę polną w lewo, w oddali widać kominy Malczyc, po dłuższej chwili osiągamy zabudowania Lubiąża.

Idziemy szutrową ul. Wołowską (po lewej stał niegdyś wiatrak) i skręcamy w prawo w ul. Wojska Polskiego, którą biegnie szosa nr 338. Schodzimy skłonem Wysoczyzny do Doliny Odry, pod nr 38 znajduje się willa z XIX/XX w.

Po prawej mijamy figurę Ecce Homo.
Rzeźba powstała w 1672 r. z fundacji opata Arnolda Freibergera, jej autorem jest prawdopodobnie M. Knothe i wchodziła w skład dawnej lubiąskiej Kalwarii. Figura Chrystusa w koronie cierniowej, otoczona jest dwoma aniołkami, skradzionymi i odtworzonymi w 2007 r.

Docieramy do głównego skrzyżowania z ul. M. Willmanna, na środku którego stoi kaplica.
Barokowa kaplica św. Jana Nepomucena powstała w 1727 r. z fundacji opata Ludwika Baucha, stąd kartusz z monogramem „LAL/ 1727”. Budowla na planie centralnym nakryta jest kopułą z latarnią. W 1997 r. we wnętrzu umieszczono drewnianą rzeźbę św. Jana Nepomucena. Pod kaplicą stał niegdyś pomnik poległych w 1. wojnie światowej.

Naprzeciwko kaplicy znajduje się neogotycki budynek z 2. poł. XIX w., pełniący funkcję domu kultury. Wzniesiony został jako Hotel zum Kaiser Wilhelm, zmienił później nazwę na Metzners Hotel Deutsches Haus.

Tutaj nasza trasa się kończy, z lewej dochodzi szlak zielony z Malczyc a szlak niebieski biegnie dalej do Orzeszkowa.

Dodaj komentarz