Kamieniec

Kategoria: Garb Tarnogórski, Gmina Zbrosławice


Wieś w gminie Zbrosławice położona nad rzeką Dramą, przy dawnej linii kolejowej Zabrze Mikulczyce – Tworóg Brynek. Na wzgórzu nad wsią znajdowała się osada obronna kultury łużyckiej (650–400 p.n.e.). W tym samym miejscu w VII–IX w. funkcjonował gród, zniszczony przez ks. wielkomorawskego Świętopełka w 875 r. Wieś wzmiankowana w 1279 r. W 1295 r. w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis miejscowość wymieniona jest jako Kamen. W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936-45 nosiła nazwę Dramastein. W latach 1945-54 i 1973-77 miejscowość była siedzibą gminy Kamieniec. W 1928 r. doprowadzono linię kolejową.

Warto zobaczyć:

Późnogotycki kościół św. Jana Chrzciciela z 1413 r., przebudowany w XIX w., wewnątrz kopia obrazu Matki Boskiej Piekarskiej oraz renesansowy nagrobek dzieci Jana i Małgorzaty Sealnickich z k. XVI w. Na plebani znajduje się późnobarokowa rzeźba Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z XVIII w.

Pałac. Prawdopodobnie na tym miejscu pierwszy drewniany zamek, podobnie jak i pierwszy kościół w Kamieńcu, wybudowali Templariusze. Na ruinach istniejącego wcześniej zamku w XVI w. wybudowany został przez ród Kokorzów kolejny, tym razem renesansowy zamek. Rodzina Kokorzów była starą śląską rodziną, znaną już w 1311 r., a wywodzącą się z Czech. Za siedzibę rodową uważali Kamieniec, który prawdopodobnie około 1539 r. nabył Jan Kokorz z księstwa niemodlińskiego. W 1556 r. Jan ożenił się z Katarzyną, córką wówczas już nieżyjącego, a pochodzącego z Bawarii Georga von Köenigsfeld. Z kolei na zrębach tego zamku, na początku XVIII w., za sprawą ówczesnego właściciela Kamieńca, Martina Scholtz von Löwenckrona, wywodzącego się z rodu bytomskich mieszczan powstał pałac barokowy. Wiosną 1750 r. pałac wraz z okolicznymi ziemiami kupił Karol Józef Strachwitz. Niedługo potem dokupił on także Księży Las i Ziemięcice. Swą główną rezydencją uczynił właśnie pałac w Kamieńcu. W latach 1872-73, gdy pałac należał do rodziny Strachwitzów, zburzono mur z basztami otaczający rezydencję, a sam obiekt został rozbudowany w stylu neorenesansowym (otrzymał tzw. „kostium francuski” charakterystyczny dla architektury rezydencjonalnej arystokracji i ziemiaństwa w latach 1864-1914). Ostatnimi właścicielami pałacu przed II wojną światową była rodzina Stolbergów. Hrabia Günther zu Stolberg-Stolberg w 1910 r. dokonał ostatniej jego przebudowy. Nadała ona pałacowi dzisiejszy wygląd. Obiekt nabrał wówczas cech pałacu neobarokowego. W narożnikach pojawiły się wieże: wyższa czworoboczna z kopulastym hełmem i niższa z hełmem cebulastym. Obecnie w pałacu mieści się Ośrodek Leczniczo-Rehabilitacyjny dla Dzieci.
Mysia Wieża
Budowla zwana Mysią Wieżą jest wieżą murowana z dzikiego kamienia i cegły, na rzucie prostokąta, ze skarpą od wschodu. Wewnątrz znajdują się pomieszczenia nakryte sufitami. Wieża jest usytuowana na wschód od pałacu. Prace archeologiczne przeprowadzone w 2000 r., zweryfikowały dotychczasowe przypuszczenia odnośnie Mysiej Wieży. Do tej pory sądzono, że została ona zbudowana w 1887 r., za Strachwitzów i służyła właścicielowi za obserwatorium astronomiczne. W wyniku przeprowadzonych badań archeologicznych odkryto pozostałości budynków z okresu późnego średniowiecza. Odsłonięto między innymi renesansową latrynę w wieży i hypokaustum – średniowieczny piec, z którego specjalnymi kanałami gorące powietrze wędrowało do poszczególnych pomieszczeń i ogrzewało je. Szczegółowe badania wykazały istnienie przynajmniej czterech faz użytkowania budowli, począwszy od wieku XV do XIX.
Kaplica pałacowa
Kaplicę pałacową ufundował w 1910 r. ostatni właściciel pałacu hr. Stolberg. Informuje o tym wmurowana w elewację kaplicy tablica z inskrypcją. Kaplica powstała na rzucie koła, została przykryta kopułą, posiadała ołtarz z sarkofagiem. Otrzymała wystrój późnobarokowy; wielobarwną marmurową posadzkę i sztukaterie z ornamentem regencyjnym. Pełniła funkcję sakralną do II wojny światowej, kiedy to pałac zajęli Rosjanie. Po wyzwoleniu, ogołocona z wyposażenia, przez szereg lat służyła jako magazyn. W październiku 2005 r., staraniem kurii diecezjalnej w Gliwicach i obecnego właściciela pałacu, kaplica odzyskała swój dawny blask. Neorokokowy ołtarz kaplicy znajduje się obecnie w kościele parafialnym w Kamieńcu. Został on tam przeniesiony po pożarze kościoła w marcu 1984 r. spowodowanego, jak później ustalono, wadliwą instalacją elektryczną.
Budynek pałacowy
Obecny pałac, to budowla murowana, potynkowana, częściowo jedno a częściowo dwupiętrowa, zwrócona elewacją frontową na północ. Pałac usytuowany jest na rzucie prostokąta z dobudówkami: korpus z XVIII w., część zach. z l. 1872-73, kiedy to pałac był przebudowywany. Od strony północnej znajduje się boniowany portyk z tarasem, z kamiennymi rzeźbami lwów podtrzymujących tarcze herbowe. Wnętrza pałacu posiadają charakter pseudobarokowy. Na parterze obszerna sień przykryta sklepieniem kolebkowym z lunetami, w lokalnościach obok sieni sklepienia kolebkowe z lunetami i żaglaste na gurtach. Na piętrze w trakcie pn. sklepienie krzyżowo-kolebkowe. Na zewnątrz pałacu znajdują się dwie wmurowane wtórnie tablice kamienne: Na elewacji wschodniej, późnorenesansowa zapewne z końca XVI w., z dwiema tarczami z herbami: Kur i nieokreślonym, podtrzymywanymi przez postać męską i kobiecą, oraz zachowanym napisem, odnoszącym się do Jana Kokorza i jego żony Katarzyny von Königsfeld; Na elewacji zachodniej, w formie późnobarokowego kartusza z 1. poł. XVIII w., z tarczą z herbami Löwenkronów i literami MSVL (odnoszącym się do Martina Scholtz von Löwenkron)
Wewnątrz pałacu rzeźby marmurowe: W sieni na parterze kopia (?) sarkofagu rzymskiego z płaskorzeźbioną, wielofigurową sceną puttów zabierających winogrona, na ściance frontowej i bocznej oraz przedstawieniem gryfa na ściance bocznej; W holu na piętrze rzeźba w formie czary z grupą Walka Zeusa z gigantami, zapewne z XIX w. Obok dawnej biblioteki zachował się wspaniały klasycyzujący piec.
Pałac otacza założony za Strachwitzów park krajobrazowy z ciekawym starodrzewiem (miłorzęby, sosny wejmutki, dęby kaukaskie) oraz niezwykłym okazem tulipanowca. Autorem projektu parku i jego pierwszym opiekunem był mistrz architektury ogrodowej Zahradnik, współtwórca Górnośląskiego Towarzystwa Ogrodniczego.
(za Wikipedią)

Dodaj komentarz