Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
16,6 km, 4.15 h
Miękinia – 3,9 km – Kadłub – 3,6 km – Święte – 2,3 km – Komorniki – 3,4 km – Środa Śląska – 3,4 km – Środa Śląska stacja
Dojazd – stacje Miękinia i Środa Śląska na linii Wrocław – Zgorzelec (D1, D10), kursują tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Wrocław Główny/Jelcz-Laskowice – Legnica/Węgliniec/Zgorzelec/Lubań Śląski/Lubin/Głogów/Żary/Forst.
Trasa biegnie przez Wysoczyznę Średzką. Ze stacji Miękinia idziemy przez Las Miękinia u stóp wzgórz morenowych, do Kadłuba z pałacem i willą, Świętego z kościołem św. Marcina i Środy Śląskiej z ratuszem i Muzeum Średzkim oraz kościołami Podwyższenia Krzyża Św. i św. Andrzeja na stację.
Trasa zaczyna się na stacji Miękinia.
Stacja Miękinia powstała na zbudowanej w 1844 r. przez Kolej Dolnośląsko-Marchijską linii Wrocław – Legnica, przedłużonej kilka lat później do Drezna i Berlina. Ok. 1860 r. linia otrzymała drugi tor, zelektryfikowano ją w latach 1984-85 na odcinku do Węglińca.
Stacja posiada dwa perony i trzy tory oraz ślepy tor, prowadzący do rampy ładunkowej. Ruchem sterowała nastawnia dysponująca Mn, rozebrana w 2011 r., na jej miejscu postawiono kontenerową nastawnię MN. Odremontowany budynek stacji pochodzi z lat budowy linii i nawiązuje do uproszczonego stylu klasycystycznego. W pobliżu w 2014 r. ustawiono maszt GSM-R OR20 Miękinia systemu ERTMS (Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym).
Idziemy ul. Kolejową do głównej ul. Kościuszki, gdzie spotykamy szlak zielony. Będzie on nam towarzyszył do końca trasy. Przekraczamy tory i skręcamy w ul. Leśną. Przemierzamy osiedle domków jednorodzinnych i wkraczamy w Las Miękinia, droga przechodzi w gruntową. Mijamy dwa pagórki morenowe – Diabelską Górę (164 m) i Szubieniczne Wzgórze (Wieżę 169 m) z leśną wieżą obserwacyjną. Skręcamy w drogę bitą i po chwili opuszczamy las.
Przechodzimy przez przysiółek Siemichów i ulicą docieramy do szosy Miękinia – Juszczyn na skraju wsi Kadłub. Można tu podejść 600 m w lewo obok dawnej szkoły do pałacu.
Klasycystyczny pałac z poł. XIX w. powstał na miejscu pierwotnego z poł. XVIII w. Przebudowano go na pocz. XX w., obecnie jest odrestaurowany przez prywatnego właściciela. Naprzeciwko stoi neobarokowa willa z lat 1910-15 zwana pałacykiem.
Przecinamy szosę koło kapliczki i skręcamy w drogę bitą, mijając dawny cmentarz ewangelicki. Za kolejnym skrętem idziemy skrajem lasu do skrzyżowania pod Przydrożem. Zarośniętym odcinkiem podchodzimy na wzgórze, z którego schodzimy drogą gruntową. Docieramy do szosy z Przedmościa i wkraczamy do Świętego.
Mijamy pomnik 2. Armii WP z 1946 r. (przez wieś wiódł jej szlak bojowy), naprzeciwko którego znajduje się kościół św. Marcina.
Kościół św. Marcina wzmiankowano w 1305 r., obecny barokowy pochodzi z 1739 r. Jednonawowa budowla posiada węższe kwadratowe prezbiterium i wieżę od zachodu. Otoczona jest kamiennym murem z bramą i furtą z dekorowanymi skrzydłami. Wyposażenie wnętrza jest barokowe, dzwon pochodzi z 1541 r. Przed kościołem stoi figura św. Jana Nepomucena z 1727 r. i okazała lipa. Za kościołem stoi budynek dawnej szkoły i plebania.
Idziemy drogą przez wieś obok dawnego zajazdu Wittwera i folwarku, po czym skręcamy w szosę do Komornik. Czeka nas teraz małe podejście na skłon Wysoczyzny Średzkiej, opadającej tu do doliny Odry. Ze szczytu wzniesienia rozciąga się widok na Święte, Szczepanów i Dolinę Odry.
Schodzimy lekko do wsi Komorniki, ul. Lipową mijamy dawną szkołę, kapliczkę i kilka okazałych zagród. Skręcamy w ul. Polną i idziemy przez strefę przemysłową.
Na wzniesieniu Popowickiej Góry (138 m) docieramy do ul. Wierzbowej w Środzie Śląskiej. Po lewej ciągnie się strefa przemysłowa z zakładami Coca-Coli. Przekraczamy dolinkę potoku, mijamy osiedle domków jednorodzinnych i docieramy do ul. Wrocławskiej (historyczny trakt Via Regia z Wrocławia). Mijamy zabytkowy dom w formie neogotyckiego pałacyku, na skrzyżowaniu z ul. Górną stoi pomnik dawnego cmentarza żydowskiego.
Cmentarz żydowski założony w 1844 r., zajmował powierzchnię 0,21 ha. Został zniszczony w XX w., a na jego miejscu wybudowano szkołę. W 2001 r. na terenie pocmentarnym ustawiono pomnik ku czci pochowanych tam osób.
Idziemy ciągiem zabytkowej XIX-wiecznej zabudowy, mijamy Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 z lat 1920-29 i gmach Starostwa Powiatowego, który pełnił tę funkcję także przed 1945 r. Na skrzyżowaniu z ul. Parkową znajduje się zabytkowy budynek Prokuratury z 1898 r. (dawny dom Bractwa Strzeleckiego). Można tu podejść 100 w lewo ul. Korwina do kościoła Podwyższenia Krzyża Św.
Kościół Podwyższenia Krzyża Św. wzmiankowano w 1310 r., gotycka budowla jest dziełem franciszkanów, budowanym od 1378 r. do XV w. Świątynia została odbudowana po zniszczeniach w latach 1620-75. W 1810 r. zamieniono ją na magazyn, w 1902 r. rozebrano prezbiterium. W 1933 r. kościół odbudowano z dodaniem modernistycznej wieży. Obok znajduje się dawny klasztor franciszkanów.
Wkraczamy na średzki rynek (pl. Wolności), mający kształt wydłużonego wrzeciona.
Rynek posiada podłużny kształt, świadczący o targowej genezie miasta. Wzdłuż niego stoją zabytkowe kamienice, głównie z XIX w. W 1926 r. na rynek doprowadzono linię Kleinbahn z głównej stacji, wagon motorowy dojeżdżał pod sam ratusz. Po 1945 r. linię skrócono do stacji Środa Śląska Miejska, resztę zamknięto w 1966 r. i dwa lata później rozebrano.
Idziemy przez rynek południową stroną, mijając pomnik Rolanda i ratusz.
Pomnik Rolanda wystawiono w setną rocznicę zwycięstwa nad Napoleonem w 1913 r.
Ratusz pochodzi z 1. poł. XIV w., gruntownie przebudowano go na pocz. XVI w. Stanowi zespół budynków zgrupowanych wokół dziedzińca. Późnogotycki profilowany szczyt z herbem miasta odsłonięto na pocz. XX w. Wieża z XIV w. zwieńczona jest barokowym hełmem. W budynku mieści się Muzeum Regionalne, prezentujące Skarb Średzki, odkryty w 1988 r. w czasie prac budowlanych. Są to monarsze klejnoty ze złotą koroną z orłami, ozdobioną szlachetnymi kamieniami, ukryte w 1348 r. w czasie epidemii dżumy.
Perspektywę rynku zamyka kościół św. Andrzeja.
Gotycki kościół św. Andrzeja wzmiankowano w 1233 r., obecny pochodzi z 2. poł. XIII w., a prezbiterium z lat 1378-88. W 1623 r. zniszczono dach i sklepienia, które odbudowano w 1645 r. Całość przebudowano w 1670 r., ok. 1830 r. dostawiono część zachodnią. Wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII/XVIII w. Obok znajduje się wolno stojąca gotycka dzwonnica. Na murach można zobaczyć zespół renesansowych epitafiów. Przy kościele od strony Rynku stoi figura św. Jana Nepomucena poświęcona 16 maja 1729 r., prawdopodobnie dłuta świdnickiego rzeźbiarza Tobiasza Stahlmayera.
Za kościołem, na ul. Św. Andrzeja znajduje się neorenesansowy budynek Sądu Rejonowego z XIX/XX w. i dawna plebania, obecnie komisariat policji.
Na rynku opuszczamy szlak zielony, czeka nad teraz dojście na położoną na obrzeżach miasta stację. Skręcamy w ul. Kolejową, na miejscu Oratorium im. św. Jana Bosko stał kościół ewangelicki z 1745 r., zniszczony w 1945 r. Mijamy mury obronne, pocztę z lat 1886-88 i budynek szpitala miejskiego, zbudowanego w 2. poł. XIX w. przez siostry szarytki św. Elżbiety, rozbudowanego w 1926 r. 100 m w lewo na ul. 1 Maja znajduje się hala sportowa z XIX/XX w. Następnie kierujemy się w ul. Sikorskiego, biegnącą przez dawną wieś Popowice, skręcamy w ul. Działkową i przekraczamy Średzką Wodę. Wracamy na główną ul. Kolejową i opuszczamy zabudowę miasta. Po lewej stronie biegła linia kolejowa ze Środy Śląskiej Rynek. Mijamy zakład i ponownie przekraczamy Średzką Wodę. Przed przejazdem skręcamy w ul. Stacyjną, którą docieramy na stację Środa Śląska, gdzie kończy się nasza trasa.
Stacja Środa Śląska powstała na zbudowanej w 1844 r. przez Kolej Dolnośląsko-Marchijską linii Wrocław – Legnica, przedłużonej kilka lat później do Drezna i Berlina. Ok. 1860 r. linia otrzymała drugi tor, zelektryfikowano ją w latach 1984-85 na odcinku do Węglińca. Stacja położona jest na granicy Środy Śląskiej i wsi Szczepanów, 3,4 km od centrum miasta. W 1926 r. do średzkiego rynku doprowadzono linię Kleinbahn z głównej stacji, wagon motorowy dojeżdżał pod sam ratusz. W 1936 r. przewozy przejęły autobusy. Po wojnie linię uruchomiono w 1949 r., skracając ją do stacji Środa Śląska Miejska. Resztę zamknięto w 1966 r. i dwa lata później rozebrano, likwidując nastawnię wykonawczą ŚŚ2 od strony Malczyc. Stacja Środa Śląska posiada dwa perony i dwa tory przelotowe oraz jeden ślepy, prowadzący na plac ładunkowy. Częściowo zachowały się jeszcze trzy dodatkowe tory boczne na drugiej ładowni. Stację przebudowano w latach 2006-07, zlikwidowano magazyn towarowy (2005), żuraw i wieżę wodną oraz wagę wagonową. Ruchem kierowała nastawnia dysponująca ŚŚ przy przejeździe i wykonawcza ŚŚ1 na wschodniej głowicy stacji, obie z lat międzywojennych. Zamknięto je podczas modernizacji linii w latach 2008-11, w 2011 r. stację zdegradowano do funkcji przystanku z ładownią i posterunkiem odgałęźnym. Budynek dworca z parterowym skrzydłem pochodzi z lat budowy linii, posiada charakter uproszczonego stylu klasycystycznego. W 2014 r. został odremontowany, pełni funkcje mieszkalne. Obok znajdują się dwa domy dla dawnych pracowników kolejowych.
