Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
18,8 km
Milicz stacja – 2,1 km – Milicz – 3,1 km – Ostoja – 2,0 km – Koruszka – 4,7 km – Jaz Sułów – 2,5 km – Sułów – 4,4 km – Ruda Sułowska
Dojazd – Stacja Milicz na linii Wrocław – Oleśnica – Krotoszyn (D7), jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Jelcz-Laskowice/Wrocław Główny – Milicz/Krotoszyn oraz Kolei Wielkopolskich relacji Milicz – Poznań Główny. Ruda Sułowska – sezonowe połączenia autobusowe Kolei Dolnośląskich do Milicza.
Trasa prowadzi ze stacji w Miliczu nad Zalew Rekreacyjny, do rynku z klasycystycznym kościołem św. Michała Archanioła, ruin zamku i klasycystycznego pałacu Maltzanów z parkiem. Dalej jedziemy przez Ostoję z hodowlą koników polskich, Koruszkę i Jaz Sułów do Sułowa z miejscem dawnego zamku i ryglowym kościołem śś. Piotra i Pawła. Ostatni odcinek trasy prowadzi przez Rezerwat Stawy Milickie do kompleksu Naturum w Rudzie Sułowskiej.
Trasa zaczyna się na stacji w Miliczu.
Stacja Milicz powstała na trasie Kolei Oleśnicko-Gnieźnieńskiej, zbudowanej w 1875 r. Stację ulokowano w oddaleniu od centrum Milicza, ponieważ oddzielał ją od miasta staw Bader Teich, osuszony przed 1911 r. W 1894 r. w pobliżu powstała stacja wąskotorowa linii Żmigród – Sulmierzyce, zlikwidowana w 1991 r. W latach 1919-29 na skutek wytyczenia granicy polsko-niemieckiej zamknięty był graniczny odcinek Cieszków – Zduny. Linię Grabowno Wielkie – Milicz – Krotoszyn zelektryfikowano w 1986 r., stanowiła ona jedno z alternatywnych połączeń z Wrocławia do Warszawy. Wskutek złego stanu torów połączenia pasażerskie zawieszono w latach 2004-05 i 2016-19. Po remoncie i znacznym zwiększeniu prędkości linię ponownie otwarto w 2019 r. Obecnie przez Milicz kursują składy Kolei Dolnośląskich relacji Jelcz-Laskowice – Wrocław Główny – Krotoszyn i Kolei Wielkopolskich z Milicza do Poznania.
Budynek dworca pochodzi z ok. 1875 r., obecnie pełni funkcje mieszkalne. Do budynku dostawiono po 1945 r. pawilon z nastawnią Mi. 500 m w stronę Oleśnicy stoi przy torach wieża ciśnień. Do znajdującej się tam małej stacji towarowej odchodziła bocznica do betoniarni i łącznica do stacji wąskotorowej.
Jedziemy do skrzyżowania z ul. Kolejową z krzyżem, następnie ścieżką do deptaka nad Zalewem Rekreacyjnym.
Zalew powstał w pobliżu dawnego Bader Teich (Staw Kąpieliskowy), znanego od XVII/XVIII w. Na pocz. XX w. staw podzielono na dwa mniejsze akweny, a przed 1911 r. osuszono. W 2013 r. na miejscu mniejszego stawu (Fisch-Teich) wybudowano obecny Zalew Rekreacyjny z plażą i deptakiem. Zalew zasilany jest wodami strumienia Duchówka, nad jego brzegiem zbudowano Centrum Bioróżnorodności Doliny Baryczy – ośrodek edukacyjny Dolnośląskiego Zespołu Parków Krajobrazowych.
Deptakiem, biegnącym południowym brzegiem zalewu, docieramy do mostku nad Milickim Potokiem. Odtąd aż do końca trasy będziemy poruszać się szlakiem niebieskim. Jedziemy wzdłuż potoku kolejnym deptakiem (Al. Wodniaków), mijamy dawny basen i ogródki działkowe. Przecinamy ul. Działkową i wkraczamy w zabudowę miasta. Deptakiem al. Strażacką docieramy do remizy, ul. Kuźniczą, Długą i Rzeczną osiągamy rynek.
Rynek ma spore rozmiary jak na wielkość miasta. Pierwotnie miał tu znajdować się główny ośrodek handlowy na trakcie Wrocław – Gniezno – Toruń, jednak w związku z przesunięciem szlaku na trasę przez Ostrzeszów miasto nie rozwinęło się zgodnie z zamierzeniami. Na środku rynku stał klasycystyczny ratusz zniszczony w 1945 r. Zachował się klasycystyczny budynek apteki, w którym mieści się dzisiaj bank. Rynek otaczają kamienice z XIX – pocz. XX w.
Z północno-wschodniego narożnika rynku można podjechać 100 m do klasycystycznego kościoła św. Michała Archanioła. Zbudowano go w latach 1817-21 z wykorzystaniem gotyckich murów prezbiterium poprzedniego kościoła z XV w. Jest to budowla na planie krzyża, z oryginalnie rozwiązaną fasadą nawiązującą do wzoru Palladia. Wewnątrz znajduje się podziemna krypta i chrzcielnica z 1561 r. Obok stoją budynki plebanii i dawnej szkoły katolickiej.
Z rynku jedziemy ul. Zamkową do Starej Bramy.
Starą Bramę, zwaną też Bramą Wjazdową lub Dworską zbudowano w 1815 r. na wyjeździe z miasta w kierunku pałacu.
Z prawej dociera droga nr 15 Krotoszyn – Trzebnica, następnie skręcamy w ul. Kasztelańską, gdzie znajduje się dawna Brama Pokoju.
Brama Pokoju prowadziła do pałacu, zachowała się z niej rzeźba lwa.
Szutrową Al. Piastów docieramy do pałacu.
Klasycystyczny pałac zbudowano w latach 1797-98 według projektu K.G. Geisslera dla Joachima Karola Maltzana. Boczne skrzydło (dawny dom zajezdny) powstało w 1910 r. W pałacu mieściły się niegdyś cenne kolekcje instrumentów lutniczych, zbiór malarstwa francuskiego, flamandzkiego, niemieckiego (L. Cranach), wielka kolekcja zegarów, olbrzymi księgozbiór i jeden z największych w Europie zbiorów miedziorytów. Pałacową kapelę Maltzanów prowadził przez wiele lat znany na Śląsku kompozytor Fryderyk Henryk Guhr. Architektonicznie pałac nawiązuje do Sanssouci i Neues Palais w Poczdamie. Wewnątrz zachowało się wyposażenie sali balowej i sąsiednich sal. Na dziedzińcu herbowym wewnątrz południowego skrzydła wmurowano kamienne elementy poprzedniego zamku z XV–XVIII w. i posąg młodego myśliwego z 1909 r. K. Pipera. Na dziedziniec honorowy przed pałacem prowadzi brama z pseudoklasycystycznymi posągami nimf w kąpieli oraz Dafne i Ledy z łabędziem. Przed budynkiem znajduje się secesyjna fontanna z 1910 r., dzieło C. Paczki-Wagner. W pałacu mieści się obecnie Zespół Szkół Leśnych. Obok położone są ruiny grobowca pani von Kurzbach, zwane też grobowcem zbójców.
Za pałacem stoją ruiny zamku zbudowanego w poł. XIV w. przez księcia oleśnickiego Konrada I. W 1494 r. Zygmunt Kurzbach dokonał renesansowej przebudowy. W 1536 r. zamek spłonął, ale szybko został odbudowany. W latach 1790–1800 po zbudowaniu pałacu, zamek został przekształcony w przędzalnię bawełny, po pożarze odbudowano go w stylu neogotyckim, umieszczono tu także teatr pałacowy. Od poł. XIX w. opuszczona budowla popada w ruinę. Średniowieczny zamek posiadał trzykondygnacyjną wieżę mieszkalną i budynki towarzyszące.
Jedziemy drogą gruntową przez park pałacowy wzdłuż Milickiego Potoku.
Zabytkowy park pałacowy założono w XVIII/XIX w. jako pierwszy na Śląsku romantyczny park w stylu angielskim, o pow. ok. 50 ha. Występuje w nim 80 gatunków drzew i krzewów, rośnie tu kilka okazałych dębów.
Osiągamy drogę nr 439 do Żmigrodu (ul. Sułowska), którą przecinamy potok. Szutrówką wjeżdżamy w las, drogą gruntową docieramy do ścieżki, którą można podjechać 40 m w prawo do grobowca von Maltzanów.
Grobowiec hr. Andrzeja Maltzana i jego żony pochodzi z lat 30. XX w.
Następnie jedziemy wzdłuż grobli dawnego kompleksu małych stawów, przez aleję okazałych dębów. Drogą szutrową docieramy do Ostoi.
Położona wśród stawów Ostoja to gospodarstwo agroturystyczne z domkami letniskowymi, smażalnią ryb i hodowlą konika polskiego (jedną z pięciu w Polsce). Przy wjeździe do obiektu znajduje się leśny parking, rośnie tu okazały dąb.
Jedziemy bitą drogą pożarową nr 19 obok strzelnicy.
Strzelnica powstała w czasie I wojny światowej na terenie dawnego poligonu kawalerii. Do końca lat 80. XX w. korzystali z niej uczniowie w ramach zajęć z przysposobienia obronnego, w 2018 r. obiekt wyremontowało Nadleśnictwo Milicz.
Osiągamy umocnioną betonem szutrówkę, którą biegnie droga Milicz – Koruszka. Mijamy powstałe pod koniec lat 90. XX w. prywatne stawy Ewa i opuszczamy las.
Na początku przysiółka Koruszka zaczyna się asfalt, mijamy wiatę i gospodarstwo agroturystyczne Ceglany Dom z hodowlą alpak. Na końcu przysiółka znajduje się dawna gajówka oraz budynek dawnego leśnictwa Kaszowo z pocz. XX w.
Teraz czeka nas dłuższy, monotonny odcinek przez las. Szutrówką przecinamy potok Brzeźnik, następnie jedziemy dłuższy odcinek bitą drogą pożarową nr 20. Po długiej chwili skręcamy w drogę gruntową, która doprowadza nas do Jazu Sułów.
Jaz Sułów zbudowano na Baryczy, od rzeki odchodzi tutaj Młynówka Sułowska, zasilająca w wodę kompleksy Ruda Sułowska, Niezgoda i Radziądz Stawów Milickich. Przy jazie działa mała elektrownia wodna.
Przekraczamy jazem Barycz, jedziemy szutrówką (ul. Leśna) obok stawu, kompleksu domków letniskowych i ośrodka Przystań u Grażyny. Po drodze spotykamy tablice ścieżki dydaktycznej wokół Sułowa. Przy barze Kacper zaczyna się asfalt, przecinamy starorzecze Baryczy, mijamy dawny ośrodek Pafawag z parkingiem i wiatą oraz ośrodek wypoczynkowy MPK Wrocław. W miejscu, gdzie droga się rozwidla, omijając aleję dębową, znajdował się zamek.
Zamek w Sułowie zbudowali w XIV w. książęta oleśniccy na wyspie, oblanej wodami Baryczy. Rezydował tu starosta, a władcom służył jako zamek myśliwski. Forteca została spalona w 1432 r. przez husytów. Pod koniec XV w. zamek stał się siedzibą rycerzy-rozbójników, najpierw Wawrzyńca Garwolskiego, a od 1488 Koschmiedera. W związku z tym miejscowe rycerstwo i oddział wrocławski pod dowództwem Jana Tarnki zdobył zamek, który w 1500 r. rozebrano. Pozostałości obiektu zostały zniszczone w latach 70. XX w. podczas budowy drogi, zachował się jedynie fragment wału nad Młynówką Sułowską. Lokalizację zamku wyznacza kamienny pomniczek.
Przecinamy ul. Kolejową, którą biegnie szosa do Trzebnicy. Biegnącą wzdłuż Młynówki Sułowskiej ul. Łąkową mijamy okazały dąb i oczyszczalnię ścieków. Za skrzyżowaniem przekraczamy Młynówkę Sułowską i przecinamy drogę nr 439 Żmigród – Milicz. Ul. Spacerową osiągamy cmentarz z kościołem śś. Piotra i Pawła.
Pierwszy kościół powstał prawdopodobnie w 2. poł. XIV w. i został zniszczony przez husytów w 1432 r. Po odbudowie przez Kurzbachów w 1494 r. świątynię przejęli w 1525 r. protestanci. W 1595 r. hr. Otton von Dohna zbudował nowy kościół pw. Krzyża Św. Przejętą w 1654 r. przez katolików świątynię rozebrano w 1730 r. Obecny kościół śś. Piotra i Pawła powstał w latach 1731-34 z inicjatywy Józefa von Burghausa w konstrukcji ryglowej. Obok stoi drewniana dzwonnica zbudowana w 1821 r. przez cieślę Junga. Do kościoła prowadzi brama z figurami śś. Piotra i Pawła, wokół rozciąga się cmentarz z zachowanymi starymi nagrobkami. Świątynię otaczają trzy pomnikowe dęby.
Koło cmentarza nawierzchnia zmienia się w szutrową, skrajem parku pałacowego osiągamy szosę do Rudy Sułowskiej (ul. Parkowa), którą opuszczamy Sułów. Dłuższym odcinkiem przez pola docieramy do lasu pod wzgórzem Winiec (111 m). Przecinamy Młynówkę Sułowską i obok miejsca odpoczynku wkraczamy w granice Rezerwatu Stawy Milickie (Kompleks Ruda Sułowska).
Rezerwat Stawy Milickie utworzono w 1963 r., ma powierzchnię 5298,15 ha (więcej niż niektóre parki narodowe) i składa się z kilku oddzielonych od siebie kompleksów: Radziądz, Jamnik, Ruda Sułowska, Stawno i Potasznia. Gniazduje tu ok. 120 gatunków ptaków, a 50 gatunków przebywa tu w czasie przelotów. W rezerwacie występują m.in.: kszyk, cyraneczka, gągoł, podgorzałka, kureczka nakrapiana, łabędź niemy, sieweczka rzeczna, żuraw, orzeł bielik, bocian czarny, czapla purpurowa i biała, jastrząb, kania czarna i ruda, kobuz, rybołów oraz trzmielojad. W 1995 r. Stawy Milickie zostały objęte Konwencją Ramsarską o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, w 2000 r. znalazły się w programie Living Lakes. Na terenie rezerwatu obowiązuje zakaz wstępu, można poruszać się jedynie drogami publicznymi i szlakami turystycznymi.
Kompleks Ruda Sułowska liczy 1139 ha i składa się z dwóch części – północnej i południowej, jesteśmy na skraju drugiej części.
Wjeżdżamy na groblę między stawami Żabiniec Mały i Żabiniec Duży A i wkraczamy do Rudy Sułowskiej. Przecinamy zasilającą miejscowe stawy Młynówkę Sułowską i docieramy do kompleksu Naturum. Można tu skorzystać z sezonowych połączeń autobusowych, skomunikowanych z pociągiem Kolei Dolnośląskich w Miliczu. Rower można wypożyczyć w Centrum Naturum, bądź połączyć trasę z inną z opisywanych, by dojechać do stacji obsługiwanej przez pociągi KD.
Centrum Edukacyjno-Turystyczne Naturum, którego właścicielem jest Spółka Stawy Milickie SA, powstało przy gospodarstwie rybackim w Rudzie Sułowskiej. Głównym obiektem kompleksu jest trzygwiazdkowy hotel Naturum oraz Gospoda 8 Ryb, w której serwowane są potrawy z ryb ze Stawów Milickich. Można tu zwiedzić Muzeum Tradycji Rybactwa Stawów Milickich i Doliny Baryczy, obejmujące skansen narzędzi i urządzeń związanych z gospodarką stawową, udostępnionych przez Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu oraz Dom Rybaka. W skład CET wchodzi również: Zwierzyniec, Ścieżka Zmysłów, płuczka rybna i edukacyjny plac zabaw. Ruda Sułowska nosi miano „bocianiej wioski”, znajduje się tu największe skupisko gniazd bociana białego na Śląsku (10-12 par).
