Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
12,9 km, 3.15 h
Chrząstawa Mała – 3,1 km – Wojnowice – 4,5 km – Ratowice – 3,2 km – Kotowice – 2,1 km – Zakrzów Kotowice
Dojazd – stacja Chrząstawa Mała na linii Wrocław Sołtysowice – Jelcz-Miłoszyce. Stacja Zakrzów Kotowice na linii Wrocław – Jelcz-Laskowice (D7), kursują tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Jelcz-Laskowice – Wrocław Główny/Oleśnica/Milicz/Krotoszyn i pojedyncze połączenia w relacjach Jelcz-Laskowice – Rawicz/Legnica/Lubin/Głogów.
Uwaga w związku z remontem przejście przez Śluzę Ratowice jest niemożliwe, remont ma trwać do 2023 r. Do tego czasu z Ratowic można się cofnąć do stacji Czernica Wrocławska, bądź podejść do stacji Jelcz-Miłoszyce.
Trasa biegnie przez Dolinę Odry. Ze stacji Chrząstawa Mała idziemy przez Wojnowice z kościołem św. Wawrzyńca i obok dawnego obozu Rattwitz do Ratowic z kościołem św. Antoniego Padewskiego. Przekraczamy Odrę jazem i śluzą Ratowice, po czym przez Lasy Siechnickie, skrajem Kotowic z kościołem Najświętszego Serca PJ, docieramy na stację Zakrzów Kotowice.
Trasa zaczyna się na stacji Chrząstawa Mała.
Stacja Chrząstawa Mała położona jest na linii Jelcz-Miłoszyce – Wrocław Sołtysowice, zbudowanej przez koleje pruskie na odcinku do Dobrzykowic Wrocławskich w 1912 r. i przedłużonej w 1922 r. do Wrocławia Sołtysowic. Linię zelektryfikowano w 1987 r., w 2000 r. zamknięto ruch pasażerski. W 2019 r. rozpoczęto remont linii, zaś dwa lata później przywrócono połączenia pasażerskie. Przystanek przesunięto do nowej lokalizacji, posiada on jeden peron. Na starym przystanku znajdowała się stylowa poczekalnia w duchu Heimatstil.
Ze stacji idziemy żółtym Szlakiem Wokół Wrocławia im. Bronisława Turonia, którym będziemy się poruszać do końca trasy. Drogą szutrową przez las docieramy do ruchliwej szosy Wrocław – Jelcz-Laskowice, którą przecinamy.
Szutrową ul. Polną obok fermy osiągamy Wojnowice. Można tu podejść 700 m w prawo ul. Główną do kościoła św. Wawrzyńca.
Późnobarokowy kościół św. Wawrzyńca wzniesiono w latach 1801-03 i przebudowano w latach 1840-42, powstały wtedy sygnaturka, przedsionek i obecny kształt dachu. Poprzednia szachulcowa świątynia spłonęła w 1795 r. W 1889 r. dostawiono neoromańską ceglaną wieżę, a w 1934 r. dwie przypory. Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XIX w. Pod kościołem stoi krzyż kamienny oraz pomnik poległych w I wojnie światowej.
Szutrową ul. Akacjową opuszczamy Wojnowice, drogą bitą skrajem lasu, a następnie zygzakami przez pola docieramy do przejazdu na linii kolejowej Wrocław – Jelcz-Laskowice na obrzeżach Czernicy. Drogą wzdłuż torów można tu dojść ze stacji Czernica Wrocławska.
Skręcamy w ruchliwą szosę nr 455 Wrocław – Jelcz-Laskowice, mijamy zalane wodą wyrobisko piaskowni i pomnik dawnego obozu Rattwitz.
Arbeitserziehungslager Rattwitz działal w latach 1940-43. Przebywało w nim ok. 2 tys. Polaków, Ukraińców, Francuzów i więźniów innych narodowości, którzy pracowali m.in. przy budowie zakładów Kruppa w Jelczu. Na miejscu cmentarza ofiar postawiono w 1967 r. pomnik.
Skręcamy w lokalną szosę, która prowadzi nas do Ratowic. Idziemy ul. Wrocławską mijając dawny słup milowy i tablicę informacyjną z pomnikiem obozu pracy. Na skrzyżowaniu z ul. Polną można podejść 270 m w lewo do figury św. Jana Nepomucena z 1729 r., nieco dalej znajduje się schron przeciwlotniczy z czasów II wojny światowej z wkomponowanym w niego placem zabaw. Nad brzegiem Odry ulica skręca wzdłuż biegu rzeki, mijamy willę i docieramy do skrzyżowania z ul. Odrzańską. Szlak skręca tu w prawo, warto jednak podejść 400 m prosto w kierunku kościoła św. Antoniego Padewskiego.
Neoromański kościół św. Antoniego Padewskiego zbudowali w 1894 r. ewangelicy wg projektu Benna Kohlera. Posiada on trójkondygnacyjną wieżę o wys. 34 m. Obok stał pomnik poległych w I wojnie światowej. W pobliżu stoi ciekawy budynek dawnej karczmy sądowej o secesyjnej dekoracji z 1905 r. i ceglany budynek szkoły katolickiej (obecnie szkoła podstawowa) z wieżyczką z pocz. XX w.
Skręcamy w ul. Odrzańską i mijamy dawny młyn z końca XIX w. Opuszczamy Ratowice i przecinamy szeroko rozlaną Młynówkę Jelecką. Znajdowała się tu stocznia rzeczna, założona ok. 1890 r. i funkcjonująca do 1959 r. Docieramy do położonego na Odrze jazu Ratowice, którym przekraczamy rzekę.
Jaz Ratowice składa się z trzech przęseł, każde długości 32 m z zamknięciem klapowym, spad wynosi 2,64 m. Zbudowany został w 1914 r., przebudowany w 1996 r. i ponownie w latach 2020-21.
Docieramy do śluzy Ratowice, gdzie przekraczamy kanał żeglugowy Odry.
Śluza Ratowice zbudowana została w latach 1910–11. Posiada wymiary 187 x 9,6 m, przy spadzie wynoszącym 2,4 m.
Uwaga w związku z remontem przejście przez Śluzę Ratowice było przez dłuższy czas niemożliwe. W 2023 r. zostało otwarte okrężną drogą, w związku z koniecznością remontu mostku nad Młynówką Jelecką.
Drogą szutrową idziemy wzdłuż kanału i przez nadrzeczne łąki. Teren ten objęty jest ochroną jako Obszar Natura 2000 Grądy Odrzańskie. Wkraczamy w las łęgowy, docierając po chwili do brukowanej ul. Odrzańskiej w Kotowicach. Idąc w przeciwnym kierunku możemy dotrzeć do wieży widokowej w Utracie (1,8 km).
Idąc do wieży widokowej mijamy starorzecze Kotowicko po lewej i przecinamy mostem kolejne, po czym skrajem łąk docieramy do obiektu.
Wieża widokowa położona jest nad samą Odrą w przysiółku Utrata, składającym się z jednego domu. Została otwarta w 2012 r., ma 40 m wysokości i 3 ciekawie zaaranżowane tarasy widokowe. Z wieży można obserwować panoramę terenów przyrodniczych Natura 2000 nad Odrą z Lasami Siechnickim oraz Masywem Ślęży i Sudetami na horyzoncie, położonych za Odrą Czernicy i Jelcza-Laskowic ze Wzgórzami Trzebnickimi w oddali, a także mostu kolejowego nad Odrą z wieżami Wrocławia w tle.
Na skraju wsi skręcamy w deptak, biegnący koroną wału. Idąc prosto możemy dotrzeć po 150 m do centrum Kotowic z kościołem Najświętszego Serca PJ. Po drodze mijamy dawny zajazd Korditschke/Nowag.
Kościół Najświętszego Serca PJ pochodzi z z lat 1923-24, na wieży znajduje się dzwon z 1911 r.
Mijamy zabudowę wsi z dawnym nadleśnictwem, w lesie po prawej widać oczka wodne i starorzecza. Wkraczamy w las, idąc wzdłuż ul. Kolejowej. Docieramy do skrzyżowania koło stacji kolejowej Zakrzów Kotowice, znajdowało się tu schronisko Jungfernsee Baude z lat 30. XX w. Szlak żółty skręca tutaj w lewo, idąc prosto można dotrzeć do stacji, gdzie kończymy naszą trasę.
Przystanek Zakrzów Kotowice położony jest na linii Wrocław Brochów – Jelcz-Laskowice – Opole Groszowice, zbudowanej przez koleje pruskie w 1909 r. Linia otrzymała dwa tory, miała służyć głównie ruchowi towarowemu, odciążając zatłoczoną trasę przez Brzeg. W 1945 r. zniszczono most kolejowy na Odrze w kierunku Czernicy, w związku z tym do czasu jego odbudowy w 1959 r. pociągi kończyły bieg w Zakrzowie Kotowicach. Po odbudowie na odcinku Siechnice – Czernica pozostawiono jeden tor. Linię zelektryfikowano w 1987 r.
Przystanek Zakrzów Kotowice posiada peron, który pełnił do 1945 r. funkcję wyspowego, kiedy linia posiadała jeszcze dwa tory. Wchodzi się na niego przez przejście pod wiaduktem, obok stoją domy mieszkalne dla dawnych pracowników kolei. Na peronie przed 1945 r. stała stylowa poczekalnia z kasą w duchu Heimatstil. Obecnie z przystanku chętnie korzystają turyści i wędkarze, udający się nad pobliskie Jeziora Panieńskie i Dziewicze oraz Lasy Siechnickie. Nazwa przystanku jest nieco myląca, obsługuje on pobliskie Kotowice, do Zakrzowa jest 5 km.
