Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
27,9 km, 7.10 h
Korzeńsko – 7,8 km – Wydawy – 0,7 km – Czarny Las – 4,5 km – Radziądz – 2,8 km – Szarzyna – 2,8 km – Rez. Olszyny Niezgodzkie – 2,1 km – Niezgoda – 5,1 km – Grabówka – 2,1 km – Ruda Sułowska
Dojazd – stacja Korzeńsko na linii Wrocław – Rawicz (D3), jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Wrocław Główny/Kłodzko Główne/Międzylesie/Jelcz-Laskowice/Ziębice/Strzelin – Rawicz oraz Polregio w relacjach Wrocław Główny/Międzylesie/Szklarska Poręba Główna – Poznań Główny, Wrocław Główny/Rawicz/Leszno i Strzelin – Rawicz. Ruda Sułowska – sezonowe połączenia autobusowe Kolei Dolnośląskich do Milicza (linia D7 Wrocław – Oleśnica – Krotoszyn).
Trasa prowadzi z Korzeńska przez Las Orlik nad rzeką Orlą na pogranicze Dolnego Śląska i Wielkopolski we wsi Wydawy. Stąd idziemy przez Czarny Las z dawną strażnicą graniczną i rozległy las z alejami daglezjowymi do Radziądza z barokowym kościołem. Dalej osiągamy rezerwat Stawy Milickie (Kompleks Radziądz) z grodziskiem w Szarzynie i rezerwat Olszyny Niezgodzkie. Następnie idziemy przez Stawy Niezgoda z Czatownią pod Kormoranem i Grabówkę, by przez Kompleks Ruda Sułowska rezerwatu Stawy Milickie, dotrzeć do Centrum Edukacyjno-Turystycznego Naturum w Rudzie Sułowskiej.
Trasa zaczyna się na stacji w Korzeńsku, położonej na linii Wrocław – Poznań.
Stacja Korzeńsko powstała w 1894 r. na zbudowanej w 1856 r. przez Kolej Górnośląską linii Wrocław – Poznań. Ok. 1898 r. powstał na niej drugi tor.W latach 1919-39 było tu przejście kolejowe na granicy Niemiec z Polską, gdzie kończyło bieg większość pociągów osobowych z Wrocławia. Linię Wrocław – Poznań zelektryfikowano w latach 1969-70. Po modernizacji linii w latach 2012-14 stację zredukowano do roli przystanku, zlikwidowano też przylegającą do budynku dworca nastawnię. Sam budynek dworca pochodzi z ok. 1915 r. Przed stacją, od strony Wrocławia rozgałęziała się krótka bocznica, prawdopodobnie na plac ładunkowy.
Ze stacji idziemy szlakiem zielonym, prowadzącym ul. Wrocławską obok tartaku do węzła Korzeńsko na drodze ekspresowej S5 Wrocław – Poznań. Przechodzimy pod wiaduktem ekspresówki i cofamy się drogą dojazdową wzdłuż niej. Mijamy teren przemysłowy, drogą polną docieramy do skrzyżowania na skraju Lasu Orlik. Wkraczamy do niego, w głębi po prawej znajduje się bagienny użytek ekologiczny. Idziemy szutrówką przez las, następnie drogą bitą docieramy do mostku na Dąbrocznej. Drogą gruntową skrajem lasu osiągamy łąki nad Orlą i idziemy dłuższy odcinek wzdłuż rzeki.
Za zagajnikiem opuszczamy na chwilę granice województwa dolnośląskiego i gminy Żmigród, wkraczając na teren województwa wielkopolskiego i gminy Rawicz. W latach 1919-39 granicą Wielkopolski i Śląska biegła granica państwowa Polski i Niemiec. Docieramy do szosy Zielona Wieś – Borek na skraju wsi Wydawy.
Wydawy zamieszkane są przez grupę etnograficzna Hazaków, pochodzących głównie od XVII-wiecznych osadników z terenu Śląska.
Szosą przekraczamy Orlą, na mostku na Wilczynie wracamy w granice Dolnego Śląska.
Docieramy do przysiółka Czarny Las, w pierwszym domu po prawej mieściła się niegdyś gajówka. Na końcu osady mijamy domy dawnej straży granicznej, strzegącej istniejącej tu w latach 1919-39 granicy polsko-niemieckiej. Obok krzyża wkraczamy w las, mijając aleję dorodnych daglezji.
Skręcamy w gruntową Drogę Telefoniczną (pożarowa nr 76), przechodzącą w bitą. Idziemy dłuższy czas monotonną, prostą drogą, mijając duży dąb. Docieramy do alei daglezji, za którymi znajduje się dawna gajówka.
Opuszczamy las, ul. Szeroką wkraczamy do Radziądza. Docieramy do ul. Szkolnej, którą biegnie szosa z Gatki. Mijamy budynek szkoły podstawowej, naprzeciwko niej znajdowała się szkoła ewangelicka z 1890 r. Osiągamy główne skrzyżowanie z drogą nr 439 Żmigród – Milicz (ul. Żmigrodzka), stoi tu kapliczka, postawiona na cokole dawnego pomnika poległych w I wojnie światowej. Naprzeciwko niej znajduje się kościół św. Karola Boromeusza.
Barokowy kościół św. Karola Boromeusza wzniesiono w latach 1727-35, prawdopodobnie wg projektu Krzysztofa Hacknera lub Krzysztofa Tauscha. Ufundowali go Hatzfeldtowie ze Żmigrodu w ramach akcji rekatolizacyjnej, jako jeden z kilku wzniesionych w tym samym czasie w pobliskich wsiach. Wnętrze kościoła ma nietypowy plan na rzucie prostokąta z wpisanymi weń czterema uzupełniającymi się owalami. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Karola Boromeusza. Przy kościele znajduje się cmentarz z przedwojennymi nagrobkami. Za świątynią stoi budynek plebanii.
Idziemy ul. Żmigrodzką, koło świetlicy opuszczamy szlak zielony i przecinamy Kanał Rybacki, zasilający Stawy Kokockie. Opuszczamy zabudowania Radziądza i skręcamy w drogę polną, którą biegnie pomarańczowy szlak rowerowy. Przecinamy kanał Odprowadnik, łączący Młynówkę Sułowską i Kanał Kokot. Docieramy do szosy Radziądz – Ruda Żmigrodzka, którą biegnie szlak niebieski. Po lewej znajduje się Kompleks Radziądz Rezerwatu Stawy Milickie.
Rezerwat Stawy Milickie utworzono w 1963 r., ma powierzchnię 5298,15 ha (więcej niż niektóre parki narodowe) i składa się z kilku oddzielonych od siebie kompleksów: Radziądz, Jamnik, Ruda Sułowska, Stawno i Potasznia. Gniazduje tu ok. 120 gatunków ptaków, a 50 gatunków przebywa tu w czasie przelotów. W rezerwacie występują m.in.: kszyk, cyraneczka, gągoł, podgorzałka, kureczka nakrapiana, łabędź niemy, sieweczka rzeczna, żuraw, orzeł bielik, bocian czarny, czapla purpurowa i biała, jastrząb, kania czarna i ruda, kobuz, rybołów oraz trzmielojad. W 1995 r. Stawy Milickie zostały objęte Konwencją Ramsarską o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, w 2000 r. znalazły się w programie Living Lakes. Na terenie rezerwatu obowiązuje zakaz wstępu, można poruszać się jedynie drogami publicznymi i szlakami turystycznymi.
Kompleks Radziądz ma powierzchnię 1046 h i składa się ze Stawu Starego, trzech Jelenich, trzech Nasiennych i kilku mniejszych zbiorników.
Mijamy Staw Nasienny Trzeci i składający się z jednej zagrody przysiółek Szarlotka. Przecinamy ponownie Kanał Kokot, po prawej znajduje się łowisko ryb Ostoja. Za kolejnym mostkiem na Kanale Kokot, docieramy do punktu widokowego na Staw Jeleni II.
Staw Jeleni II ma 68 ha powierzchni, powstał w latach 60. XX w., z podziału dużego stawu Jeleniego na trzy mniejsze akweny. Stawy założyli w XVI w. Kurzbachowie, a szczyt ich rozwoju obszarowego miał miejsce w XVIII w. Najwięcej ptaków można tu obserwować w okresie przelotów, wczesną wiosną i jesienią. Brak szuwarów sprawia, że w okresie lęgowym niewiele gatunków buduje tu gniazda. Przy punkcie widokowym znajduje się śluza z 2. poł. XIX w., odprowadzająca wodę ze stawu.
Idziemy chwilę brzegiem stawu, po czym docieramy do przysiółka Szarzyna, za opuszczonym domem można podejść 150 m niewyraźną ścieżką w lewo do położonego nad brzegiem stawu grodziska stożkowego z XII-XIII w. Przy drewnianym domu ze studnią skręcamy w szutrową Szwedzką Drogę, której nazwa nawiązuje do czasów wojny 30-letniej (1618-48) i przemarszów wojsk szwedzkich.
Przez las docieramy do zatoki Stawu Jeleniego III, gdzie stoi tablica ścieżki dydaktycznej.
Staw Jeleni III ma powierzchnię 157 ha i duży obszar szuwarów wzdłuż brzegów. Na jego środku znajduje się wyspa szuwarowa, będąca miejscem lęgów, dzięki czemu akwen zaliczono do stawów lęgowiskowych, objętych rezerwatem ścisłym. Występują tu: czapla siwa, kormoran, żuraw, gęgawa, gęś zbożowa i białoczelna, bielik, sokół wędrowny oraz rzadkie: podgorzałka, bąk, bączek, zielonka, gęś krótkodzioba i mała, bernikla białolica i rdzawoszyja. Podczas odłowów ryb na dnie żerują: czajka, brodziec śniady, biegus zmienny i rdzawy, kulik wielki, szlamnik, piaskowiec i szablodziób. Po drugiej stronie znajdował się Staw Pański (Herrn-Teich), sięgający do Szwedzkiej Drogi, obecnie podzielony na kilka mniejszych zbiorników.
Opuszczamy granicę rezerwatu Stawy Milickie (Kompleks Radziądz) i przez zabagniony łęg jesionowo-olszowy docieramy do szosy Ruda Żmigrodzka – Niezgoda i rezerwatu Olszyny Niezgodzkie.
Rezerwat Olszyny Niezgodzkie utworzono w 1987 r. na powierzchni 74,28 ha. Chroni on naturalny obszar bagiennych olszyn nad rzeką Ługą. W rezerwacie występuje zespół olsu porzeczkowego o budowie kępowo-dolinowej. W dębach żerują tu larwy chronionego kozioroga dębosza. W rezerwacie rośnie 276 gatunków roślin, w tym chronione: bluszcz pospolity, kalina koralowa, kruszyna pospolita, porzeczka czarna, konwalia majowa, sromotnik bezwstydny oraz sztucznie wprowadzony jarząb szwedzki. Rezerwat obejmuje dawny zwierzyniec łowiecki Hatzfeldtów, przed 1945 r. istniał tu rezerwat Ługa (Die Luge), obejmujący o wiele większą powierzchnię 250 ha. Niestety później sporą część bagien osuszono, prowadząc gospodarkę leśną. Obecnie rezerwat obejmuje północno-zachodnią część dawnych bagien.
Idziemy szosą obok okazałego dębu, po prawej ciągnie się granica rezerwatu Olszyny Niezgodzkie.
Po chwili opuszczamy las i rezerwat, osiągając przysiółek Dąbki, należący do Niezgody. Obok krzyża z ławką przecinamy szosę Żmigród – Milicz, idziemy skrajem lasu drogą do Wilkowa.
Docieramy do zagrody, gdzie znajdowała się niegdyś owczarnia – pasterstwo owiec w Dolinie Baryczy było przed 1945 r. mocno rozwinięte. Drogą polną osiągamy centrum Niezgody, położone przy szosie Żmigród – Milicz. Nazwa wsi odnosi się do sporów granicznych między baronatem żmigrodzkim i milickim. Znajduje się tu świetlica wiejska w budynku dawnej gospody i pomnik pomordowanych 12 kwietnia 1944 roku przez Ukraińców z OUN i UPA mieszkańców wsi Hucisko i Miedziaki.
Mijamy parking i tablicę informacyjną ścieżki dydaktycznej Trzy Stawy, okrążającej Stawy Niezgoda, którą będziemy teraz podążać. Koło dawnego młyna przecinamy Młynówkę Sułowską, biegnącą od Baryczy w Sułowie i doprowadzającą wodę do kompleksów stawów Radziądz i Niezgoda. Obok znajduje się punkt widokowy na Staw Niezgoda I, można tu podejść 150 m do Czatowni pod Kormoranem, umożliwiającej obserwację ptaków.
Staw Niezgoda wzmiankowany był w 1591 r. jako Olszowy, w XVII w. pojawiła się obecna nazwa. Pierwotnie liczył ponad 220 ha, w latach 60. XX w. podzielono go na dwa mniejsze akweny – Niezgoda I liczący 112 ha i Niezgoda II liczący 65 ha.
Idziemy bitą drogą wzdłuż Stawu Niezgoda I i II. Docieramy w pobliże wsi Olsza, po czym drogą gruntową wzdłuż Stawu Niezgoda II i skrajem lasu docieramy do asfaltowo-szutrowej szosy Niezgoda – Grabówka.
Wkraczamy na teren gminy Milicz i osiągamy zabudowania Grabówki. Przecinamy kanał, odprowadzający do Młynówki Sułowskiej wodę ze Stawów Mewich i docieramy do szosy z Olszy. Mijamy budynek dawnej gospody, w którym urządzono świetlicę wiejską i zabytkowy dom – dawny sklep. Po chwili docieramy do przystanku z krzyżem i okazałym dębem, koło agroturystyki Nad Stawem. Tutaj opuszczamy szlak niebieski i idziemy dalej szosą w kierunku Rudy Sułowskiej. Na skraju Grabówki znajduje się miejsce odpoczynku, wkraczamy tu w granice Rezerwatu Stawy Milickie (Kompleks Ruda Sułowska).
Kompleks Ruda Sułowska liczy 1139 ha i składa się z dwóch części – północnej i południowej. Znajdujemy się w części północnej rezerwatu, którą tworzą dwa Stawy Mewie, dwie Grabówki, Staw Prostokątny, Środkowy i pięć Stawów Wąskich. Staw Grabówka założono w XVII w., w wyrobisku pozostałym po wydobyciu rudy darniowej, przetapianej w pobliskiej Rudzie Sułowskiej. Akwen liczył niegdyś 230 ha powierzchni, obecnie ok. 100 ha. Staw został w latach 70. XX w. pogłębiony, z pozostałego materiału usypano kilka wysp.
Idziemy groblą między stawem Grabówka Duża i grupą mniejszych Stawów Wąskich. Za kompleksem mniejszych stawów docieramy do Rudy Sułowskiej, której nazwa odnosi się dawnych kuźni, wykorzystujących miejscową rudę darniową. Po prawej mijamy budynki gospodarstwa rybackiego, po lewej znajduje się łowisko ryb. Osiągamy Hotel Naturum, gdzie nasza trasa się kończy. Można tu skorzystać z sezonowych połączeń autobusowych, skomunikowanych z pociągiem Kolei Dolnośląskich w Miliczu.
Centrum Edukacyjno-Turystyczne Naturum, którego właścicielem jest Spółka Stawy Milickie SA, powstało przy gospodarstwie rybackim w Rudzie Sułowskiej. Głównym obiektem kompleksu jest trzygwiazdkowy hotel Naturum oraz Gospoda 8 Ryb, w której serwowane są potrawy z ryb ze Stawów Milickich. Można tu zwiedzić Muzeum Tradycji Rybactwa Stawów Milickich i Doliny Baryczy, obejmujące skansen narzędzi i urządzeń związanych z gospodarką stawową, udostępnionych przez Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu oraz Dom Rybaka. W skład CET wchodzi również: Zwierzyniec, Ścieżka Zmysłów, płuczka rybna i edukacyjny plac zabaw. Ruda Sułowska nosi miano „bocianiej wioski”, znajduje się tu największe skupisko gniazd bociana białego na Śląsku (10-12 par).
