Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
14,4 km, 4.20 h, suma podejść 420 m
Głuszyca Górna – 2,2 km – Kolce – 3,0 km – Osówka – 1,6 km – Grządki – 1,0 km – Rozdroże pod Moszną – 1,6 km – Kompleks Soboń – 2,4 km – Stawy nad Głuszycą – 2,6 km – Głuszyca
Dojazd – stacje Głuszyca Górna i Głuszyca na linii Kłodzko – Wałbrzych (D15). Jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Kłodzko Miasto – Wałbrzych Główny/Miasto i Kudowa-Zdrój – Wrocław Główny/Jelenia Góra.
Trasa prowadzi przez Pasmo Włodarza Gór Sowich. Ze stacji Głuszyca Górna schodzimy do miejscowości z okazałym mostem kolejowym, zboczami Światowida i przez Kolce docieramy Tajemniczego Podziemnego Miasta Osówka, które można zwiedzić. Dalej idziemy przez Grządki i zboczami Mosznej, by przez hitlerowski Kompleks Soboń zejść do Głuszycy z Willą Kauffmanna i stacją.
Trasa zaczyna się na stacji Głuszyca Górna (494 m).
Stację Głuszyca Górna uruchomiono na zbudowanym w 1880 r. odcinku Nowa Ruda – Wałbrzych linii z Kłodzka. Odcinek ten posiada parametry głównej linii i ze względu na przeprowadzenie w trudnym, górskim terenie obfituje w liczne obiekty inżynieryjne (mosty, tunele). Ruch pasażerski zawieszono tu w 2006 r., jednak dzięki inicjatywie Urzędu Marszałkowskiego przywrócono go w 2009 r.
W 1880 r. powstał przystanek z niewielkim drewnianym budynkiem. W latach 1902-13 powstał obecny dworzec oraz budynek gospodarczy z toaletą. Na miejscu starego dworca wzniesiono magazyn towarowy. W 1904 r. rozbudowano układ torowy, zamieniając przystanek w stację i wznosząc nastawnię. Podczas przebudowy linii na dwutorową w latach 1908-13 rozbudowano górne kondygnacje dworca i wzniesiono wiatę na peronie. W okresie międzywojennym powstała bocznica do pobliskiej kruszarki kamienia z kamieniołomu melafirów pod Ostoją, do którego prowadziła kolejka linowa.
Podczas II wojny światowej w południowej części stacji powstały tory przeładunkowe do sieci kolejek wąskotorowych, używanych do wznoszenia Kompleksu Riese w Górach Sowich, w pobliżu istniał obóz pracy. Do końca lat 80. XX. w. działała bocznica do kruszarki, w latach 90. rozebrano tory boczne i nastawnię, redukując Głuszycę Górną do przystanku. W 2006 r. rozebrano wiatę peronową. Dworzec posiada nieregularną bryłę z wielospadowym dachem, nawiązującą do architektury uzdrowiskowej.
Spod stacji idziemy czarnym Szlakiem Martyrologii, ul. Dworcową schodzimy do drogi nr 381 Kłodzko – Wałbrzych (ul. Kłodzka, 483 m). Nad szosą i doliną Otłuczyny przerzucono okazały most kolejowy.
Most w Głuszycy Górnej pochodzi z 1880 r., drugi tor z parabolicznymi pasami do dołu powstał w latach 1906-10. Obiekt posiada trzy piaskowcowe filary, 15 m wysokości oraz 149 m długości.
Skręcamy w boczną ulicę dojazdową i idziemy dłuższą chwilę zarastającą ścieżką wzdłuż torów. Idziemy zboczem przedniej kulminacji Światowida (566 m) z widokiem na Pasmo Włodarza Gór Sowich. Przekraczamy tory i schodzimy obok boiska z wiatą do położonej w dolinie Bystrzycy szosy Sierpnica – Głuszyca we wsi Kolce (496 m). Idziemy chwilę szosą (ul. Pamięci Narodowej) w dół doliny i mijamy tkalnię, w której w czasie II wojny światowej mieścił się podobóz Gross-Rosen. Skręcamy w boczną szosę, którą podchodzimy lekko do skraju lasu, widać stąd Góry Suche i Wałbrzyskie z wieżą kościoła MB Królowej Polski w Głuszycy.
Jesteśmy w Paśmie Włodarza Gór Sowich, wkraczamy w las idąc szutrówką w górę doliny Kłobi. Mijamy betonowe fundamenty budynków i docieramy do parkingu oraz kas Centrum Tajemnicy i Przygody, obsługujących Kompleks Osówka (585 m). Stąd już tylko chwila do wejścia do kompleksu (591 m).
Tajemnicze Podziemne Miasto Głuszyca – Kompleks Osówka to udostępniony do zwiedzania kompleks podziemnych sztolni hitlerowskiego projektu Riese z końca II wojny światowej (1943-45) o nie do końca jasnym przeznaczeniu. Przypuszcza się, że w drążonych rękami więźniów filii obozu Gross-Rosen sztolniach miały się mieścić zakłady zbrojeniowe lub nawet kwatera Hitlera. Do zasadniczej części podziemnego kompleksu prowadzą dwa wejścia od strony południowo-wschodniej. Obiekt zwiedza się z przewodnikiem, można tu zobaczyć znane postacie pojawiające się w formie hologramów, filmy dokumentalne, trójwymiarowe zdjęcia, wystawy z bronią, historyczne wyposażenie żołnierzy i sprzętu używanego do budowy oraz doświadczyć wirtualnego wyjazdu na powierzchnię ziemi szybem windowym. Przed wejściem znajduje się wiata, betonowa stróżówka, wagonik do przewozu skał i stara ciężarówka.
Podchodzimy stromo drogą leśną i skrótową ścieżką do budynków naziemnych Kompleksu Osówka – tzw. Siłowni i Kasyna (684 m).
Siłownia to fundamenty dużego budynku niewiadomego przeznaczenia z licznymi kanałami, przepustami i rurami. Nazwa wzięła się z przypuszczeń, mówiących o tym, że miało to być źródło zasilania całego kompleksu, wspomina się nawet o energii atomowej.
Kasyno ma ok. 50 m długości i prawdopodobnie miało służyć celom administracyjnym bądź jako zaplecze socjalne. Obok znajdują się pozostałości zaplecza technicznego kolejki wąskotorowej, obsługującej budowę kompleksu Riese.
Idziemy chwilę śladem dawnej wąskotorówki, biegnącej zboczem Osówki (716 m), po czym podchodzimy do drogi bitej, którą osiągamy przysiółek Grządki (710 m) z widokiem na główny grzbiet Gór Sowich. Zmieniamy kolor szlaku na czerwony Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza i podchodzimy szutrówką do lasu. Idziemy chwilę grzbietem Pasma Włodarza. Drogą bitą obok ceglanych fundamentów omijamy szczyt Mosznej (771 m) i docieramy na Rozdroże pod Moszną (742 m). Tutaj obieramy szlak zielony i opuszczamy grzbiet. Schodzimy drogą gruntową zboczem Jaworka (781 m) do szutrówki, którą okrążamy szczyt Sobonia (716 m). Następnie drogą gruntową mijamy niewielką kulminację i docieramy do skrzyżowania Kompleks Soboń (682 m).
Drążony w ramach Projektu Riese Kompleks Soboń składa się z trzech podziemnych sztolni o łącznej długości ok. 700 m. Dwie z nich się przecinają, jedna z nich biegnie od strony wsi Zimna Woda. Wokół rozsiane są bunkry i betonowe budowle niewiadomego przeznaczenia.
Zmieniamy kolor szlaku na żółty, schodzimy do stokówki, przy której znajdują się duże betonowe budowle. Skrótem schodzimy do doliny Potoku Marcowego Dużego, mijamy bunkier oraz głaz z krzyżem i literą D.
Docieramy do Stawów nad Głuszycą (518 m), mijamy trzy zbiorniki wodne, malowniczo położone w wąskiej dolinie i docieramy do zabudowań Głuszycy.
Ul. Leśną mijamy dawny zakład włókienniczy (Meyer Kauffmann Textilwerk AG, po 1945 r. ZPB Piast Zakład nr 2) i Willę Kauffmanna.
Neorenesansową willę wzniesiono w 1894 r. dla właścicieli pobliskich zakładów włókienniczych. Po 1945 r. mieściła zakładowy dom kultury, wokół rozciąga się ogród jordanowski.
Przecinamy drogę nr 381 Kłodzko – Wałbrzych (466 m) koło domu kultury, dawnego Hotelu zur Sonne (stąd słońce nad wejściem), ul. Dolną przekraczamy Bystrzycę. Mijamy boiska, osiedle robotnicze z końca XIX w. i basen, deptakiem przekraczamy Złotą Wodę. Ul. Częstochowską docieramy do ul. Kolejowej, biegnącej przez osiedle Kolonia Kolejowa. Po chwili osiągamy stację Głuszyca (486 m), gdzie nasza trasa się kończy.
Stacja Głuszyca powstała w 1880 r. w związku z uruchomieniem odcinka Nowa Ruda – Wałbrzych linii kolejowej z Kłodzka. Zbudowano wtedy masywny, ceglany dworzec z szaletami i magazynem towarowym. W latach 1903-05 do dworca dobudowano parterowe skrzydło oraz pomieszczenie dyżurnego ruchu. Podczas przebudowy linii na dwutorową w latach 1908-13 przedłużono perony oraz wzniesiono nastawnię, rampę ładunkową, magazyn pocztowy i rampę bocznicy do tartaku. W latach 90. XX w. zlikwidowano nastawnię, sam budynek rozebrano w 2007 r., później rozebrano także magazyny. Na budynku dworca znajduje się kilometraż linii liczony do Berlina i Kłodzka, nad pomieszczeniem dyżurnego ruchu widać jeszcze ślad emblematu kolei pruskich.
