Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
13,8 km, 3.30 h
Smolec – 2,9 km – Kębłowice – 1,3 km – Skałka – 1,8 km – Samotwór – 3,3 km – Jerzmanowo – 2,1 km – Złotniki – 2,4 km – Wrocław Leśnica
Dojazd – stacja Smolec na linii Wrocław – Szklarska Poręba Górna (D6), kursują tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Wrocław Główny – Kąty Wrocławskie/Wałbrzych/Jelenia Góra/Szklarska Poręba Górna/Bielawa Zachodnia oraz Polregio w relacji Poznań Główny – Szklarska Poręba Górna. Stacja Wrocław Leśnica na linii Wrocław – Zgorzelec (D1, D10), kursują tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Wrocław Główny/Jelcz-Laskowice – Legnica/Węgliniec/Zgorzelec/Lubań Śląski/Lubin/Głogów/Żary/Forst.
Trasa prowadzi przez Równinę Wrocławską i skrajem Doliny Bystrzycy. Ze stacji Smolec idziemy przez Kębłowice z pałacem i Skałkę z kościołem św. Marii Magdaleny do Samotworu z kolejnym pałacem. Wkraczamy w granice Wrocławia, idziemy przez Jerzmanowo z kościołami św. Jadwigi i NMP Królowej Polski i Złotniki z dworem, parkiem i dwoma grodziskami na Leśnicę, gdzie można zobaczyć kościoły Św. Krzyża i św. Jadwigi oraz zamek z rozległym parkiem, kończąc trasę na stacji.
Trasa zaczyna się na stacji Smolec.
Stacja Smolec położona jest na linii Wrocław – Jelenia Góra, zbudowanej na odcinku do Świebodzic w 1843 r. przez Kolej Wrocławską – Świdnicko – Świebodzicką, jako drugie połączenie na ziemiach polskich. Pod koniec XIX w. linia otrzymała drugi tor, w 1928 r. odcinek do Jaworzyny Śl. zelektryfikowano. W 1945 r. trakcję elektryczną rozebrały wojska radzieckie, linię ponownie zelektryfikowano w latach 1965-66.
Stacja posiadała 2 tory boczne, zlikwidowane po 1990 r., kiedy zredukowano ją do roli przystanku. Przed 1945 r. biegła z niej bocznica do cukrowni, znajdującej się na miejscu obecnych zakładów Iglotex na ul. Lipowej. Magazyn towarowy wyburzono w 2008 r. Budynek dworca pochodzi z 2. poł. XIX w., w latach 2020-21 gruntownie go wyremontowano. We wnętrzu ma się mieścić komisariat policji i gminne biuro obsługi klienta, dawny szalet i budynek gospodarczy przebudowano na wiatę rowerową.
Idziemy ul. Dworcową mijając budynek poczty z pocz. XX w.,Villę Hielscher i Hermann oraz kilka kamienic typu miejskiego. Koło dawnej restauracji Mindnera, obecnie świetlicy wiejskiej docieramy do ul. Głównej, którą biegnie żółty Szlak Wokół Wrocławia im. Bronisława Turonia, którym będziemy podążać do końca trasy. Skręcamy w ul. Starowiejską, na jej końcu mijamy stary i nowy cmentarz. Opuszczamy wieś, idziemy bitą drogą, przekraczając Ługowinę.
Widać stąd wieżę lotniska na Strachowicach i zabudowania Kębłowic. Docieramy do szosy z Krzeptowa, koło krzyża wkraczamy do Kębłowic.
Na skrzyżowaniu można podejść 200 m w lewo do folwarku i pałacu.
Pałac zbudował w 1882 r. Leopold Jesdinsky, po 1945 r. ulokowano tu PGR, w latach 60. XX w. był remontowany. Obecnie jest dzierżawiony przez prywatnego właściciela. Pałac posiada skomplikowaną bryłę z wieżyczkami w narożach i drewnianą wieżyczką widokową na środku. Wokół dziedzińca znajdują się zabudowania folwarczne i oficyna mieszkalna (nr 16) z XIX/XX w. Za pałacem zachował się częściowo park krajobrazowy.
Idziemy szosą w kierunku widocznej przed nami Skałki, po lewej widać kościół w Małkowicach. Na skraju wsi skręcamy w prawo, można tu podejść prosto ul. Łąkową 670 m do centrum wsi i kościoła, wracając na szlak w innym miejscu.
Schodzimy lekkim skłonem do doliny Bystrzycy, obok Zajazdu Banderoza ze stawami. Za skrzyżowaniem z ul. Szkolną można podejść 100 w lewo do figury św. Jana Nepomucena.
Figurę św. Jana Nepomucena ufundował w 1730 r. Antoni Ernest de Sternberg. Statuta została poważnie uszkodzona w wyniku wypadku drogowego w latach 80. XX w. i ponownie poskładana.
Naprzeciwko znajdują się zabudowania młyna i małej elektrowni wodnej na kanale Bystrzycy.
Pierwotnie wodny młyn przebudowano w XIX/XX w. na elektryczny, obok znajduje się nadal czynna elektrownia wodna. Z kolejnego mostu – na głównym nurcie Bystrzycy widać jaz, gdzie oddziela się kanał młyński.
Wracamy na skrzyżowanie z ul. Szkolną, którą biegnie droga nr 362 Kąty Wrocławskie – Wrocław. Mijamy dawny zajazd Neugebauer, obecnie świetlicę wiejską, naprzeciwko stoi dawna szkoła ewangelicka z XIX w. Docieramy do kościoła św. Marii Magdaleny.
Kościół św. Marii Magdaleny wzmiankowano w 1426 r., obecny gotycki pochodzi z końca XV w. W czasie reformacji został przejęty przez protestantów, w 1611 r. dobudowano kruchtę południową. W 1654 r. zwrócono go katolikom, w 1746 r. dobudowano przęsło nawy i wzniesiono wieżę. Jednonawowa budowla posiada prezbiterium zamkniętym trójbocznie i czworoboczną wieżę. W prezbiterium i kruchcie znajduje się sklepienie krzyżowo-żebrowe, w nawie kolebkowe z lunetami. Późnobarokowe portale i regencyjno-rokokowe wyposażenie wnętrza pochodzą z 1746 r.. Stoją tu ławy kolatorskie z kartuszami herbowymi oraz płyty nagrobne rodziny von Geresleben: Kaspra Pollaka z żoną z 1589 r. i Hansa Krzysztofa z ok. 1603 r. Na teren kościoła prowadzi późnobarokowa brama z ok. 1746 r., obok stoi kaplica grobowa rodziny von Eisfeld z poł. XIX w. Obok małego folwarku skręcamy w ul. Fiołkową i wracamy na szlak.
Szlak prowadzi ulicą koło dawnej żwirowni i cmentarza, na którym zachowały się stare niemieckie nagrobki. Idziemy drogą polną równolegle do zabudowań Skałki. Na skraju Samotworu możemy skręcić w lewo w ul. Polną i dojść po 390 m do pałacu.
Docieramy do ul. Głównej (droga nr 362), mijamy folwark i osiągamy bramę do pałacu.
Klasycystyczny pałac zbudowano w latach 1776-81 dla Gottloba Albrechta von Saurma, najprawdopodobniej wg projektu Karla Gottharda Langhansa, przebudował go w 1919 r. Erich Grau. Po 1945 r. mieścił siedzibę Rolniczego Zakładu Doświadczalnego Akademii Rolniczej we Wrocławiu, później przeszedł w ręce prywatne. Urządzono tu hotel Pałac Alexandrów, obecnie zamknięty. Wewnątrz znajduje się bogata dekoracja stiukowa z ok. 1780 r. Portal z herbami hr. Karola Maurycego von Zedlitz-Trützchler und Falkenstein pochodzi z ok. 1836 r. Portyk ogrodowy przebudowany w 1919 r. zawiera herb Gottloba Albrechta von Saurmy. Wokół rozciąga się park krajobrazowy z końca XVIII w. Do pałacu prowadzi brama z 1866 r. z tarczą herbową Richthofena. Obok stoi folwark z 2. poł. XIX – pocz. XX w.
Spod pałacu możemy iść dalej ul. Główną i wrócić na szlak w innym miejscu.
Szutrową drogą docieramy do szosy nr 362 Kąty Wrocławskie – Wrocław (ul. Główna). Idziemy wzdłuż biegu Bystrzycy, granicą Parku Krajobrazowego Dolina Bystrzycy.
Wkraczamy na teren Wrocławia (ul. Samotworska). Przekraczamy Ryńkę, obok Stajni pod Topolami skręcamy w drogę polną, biegnącą skrajem Jarnołtowa. Po prawej widać zabudowania lotniska na Strachowicach.
Docieramy do zabudowy Jerzmanowa, skręcamy w szutrową ul. Gałowską i w główną ul. Jerzmanowską (droga nr 362). Na rozwidleniu wybieramy boczną odnogę (ul. Adamczewskich). Na jej końcu po lewej znajduje się dawna kuźnia. Mijamy neorenesansową willę Mittmann z 1883 r. Obok dawnego zajazdu przecinamy ul. Jerzmanowską. Ul. Jasińskiej docieramy do kościoła św. Jadwigi.
Gotycki kościół św. Jadwigi wzmiankowany był w 1316 r. Jego najstarszą częścią jest XIV-wieczne prezbiterium, do którego przed 1483 r. dobudowano wieżę i zakrystię. W końcu XVI w. powstała kruchta południowa (kaplica chrzcielna) i podwyższono wieżę. W latach 1529-1654 kościół znajdował się w rękach ewangelików. W 1706 r. wzniesiono nową zakrystię, w 1835 r. przedłużono empory. Wokół otoczonego murem kościoła znajduje się niewielki cmentarz. Po przejęciu przez katolików sąsiedniego kościoła ewangelickiego od 1972 r. świątynia pełni rolę pomocniczą i wejście na jej teren jest często zamknięte. Wewnątrz znajduje się barokowe wyposażenie z lat 1725-30, poza tym gotyckie sakramentarium z XV/XVI w. i prospekt organowy świdnickiej firmy Schlag und Söhne z 1894 r. Na murach kościoła można zobaczyć płyty nagrobne z lat 1603-1797. Przed kościołem stoi dawny pomnik poległych w I wojnie światowej, zwieńczony obecnie figurą maryjną.
Idziemy dalej ul. Jasińskiej, przed nami drugi kościół – NMP Królowej Polski.
Neoromański kościół NMP Królowej Polski został wzniesiony przez ewangelików w 1880 r. na miejscu drewnianego zboru z 1743 r. W 1945 r. został przejęty przez katolików, od 1972 r. pełni funkcję kościoła parafialnego. Ceglany kościół posiada apsydę i wysoką kwadratową wieżę. Wyposażenie wnętrza pochodzi z lat budowy, zostało zmodernizowane w latach 1930-31 i po 1966 r., kiedy usunięto częściowo empory. Obok kościoła stoi Dom Jana Pawła II – dawna szkoła katolicka z 2. poł. XIX w., a po drugiej stronie ul. Jerzmanowskiej dawna szkoła ewangelicka.
Wracamy na ul. Jerzmanowską, mijamy dworek z 1846 r. z pomniczkiem z napisem Sachsenbirke (saska brzoza) i krzyż. Na skręcie głównej szosy idziemy prosto ul. Piołunową. Mijamy tereny przemysłowe i przecinamy na światłach obwodnicę Leśnicy. Opuszczamy Jerzmanowo, za strugą zaczynają się Złotniki.
Przekraczamy przejazd kolejowy na linii Wrocław – Legnica, od której odgałęzia się tu dawna bocznica do Zakładów Chemicznych Złotniki. Idziemy ul. Złotnicką, skrajem Parku Złotnickiego.
Po prawej widać budynek ośrodka szkolno-wychowawczego (dawny dom dziecka z lat międzywojennych) i dawny neogotycki dwór, który po przebudowie zatracił cechy stylowe.
Skręcamy w alejkę prowadzącą przez Park Złotnicki, utworzony na terenie dawnego parku dworskiego, gdzie mijamy 2 pomnikowe dęby.
Po lewej znajduje się oznaczone kamienną tablicą grodzisko stożkowe z XIII-XIV w., do dzisiaj widać wyraźne ślady fosy, obok rośnie kolejny pomnikowy dąb. Można tu podejść 260 m ścieżką w prawo koło stawu do kolejnego grodziska refugialnego z IX-XII w., wokół którego rośnie 5 pomnikowych dębów.
Skręcamy w ul. Żwirową, prowadzącą wzdłuż szpaleru dębów brzegiem Bystrzycy. Mijamy dawny pomnik mieszkańców Złotnik, poległych w czasie I wojny światowej.
Docieramy do kładki Złotnickiej, nieco dalej na wprost widać wiadukt nad ul. Żwirową i most kolejowy nad Bystrzycą. Przekraczamy rzekę i docieramy do zabudowań Leśnicy.
Idziemy ul. Promenada, mijając wille z pocz. XX w. i dwa pomnikowe dęby. Można tu skręcić 130 m szutrową dróżką w lewo do kościoła Św. Krzyża.
Neogotycki kościół Św. Krzyża został wzniesiony w 1877 r. przez ewangelików. W 1954 r. przejął go przez kościół polskokatolicki, od 1975 r. pełni funkcję świątyni rzymskokatolickiej.
Ul. Majchra mijamy modernistyczną Willę Pätzold z lat 20. XX w. i młyn nad Bystrzycą. Docieramy do pętli, stanowiącej zakończenie najdłuższej we Wrocławiu linii tramwajowej, powstałej w 1948 r. i na dłuższym odcinku biegnącej przez teren niezabudowany. Obok stoi pomnik Jana Pawła II, wzniesiony na tysiąclecie diecezji wrocławskiej w 2000 r. Skręcamy w główną ul. Średzką, zabudowaną kamienicami z 2. poł. XIX w., biegnie nią szosa nr 94 Wrocław – Środa Śląska. Przechodzimy przez ulicę, docierając do okazałej barokowej figury maryjnej.
Barokowa piaskowcowa figura MB z Dzieciątkiem i św. Jana Nepomucena, ufundowana została przez Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą w 1743 r. W górnej partii figury stoi MB z Dzieciątkiem, w dolnej św. Jan Nepomucen z krzyżem. Na podstawie znajdują się płaskorzeźby ze scenami z życia i męczeńskiej śmierci świętego.
Przez bramę wkraczamy na teren leśnickiego zamku.
Pierwotny drewniany gród istniał tu od lat 30. XII w., stanowił on miejsce odpoczynku książąt wrocławskich na trasie do Legnicy. W 1420 r. Michael Banke zbudował murowany zamek, zniszczony w 1428 r. przez husytów. W latach 1520-50 rodzina von Hornig przebudowała zamek w stylu renesansowym, w 1610 r. dodano fortyfikacje bastionowe. Zamek został zniszczony w czasie wojny 30-letniej. W latach 1735-40 zakon Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą zlecił przebudowę zamku na barokowy pałac wg projektu Christopha Hacknera. Dodano wtedy narożne wieżyczki przykryte hełmami. Zamek gościł królów pruskich, w latach 1806-07 stacjonował tu Hieronim Bonaparte. Obiekt został splądrowany w 1945 r. i spalony w 1953 r., odbudowano go w latach 60. XX w.. Obecnie mieści się tu Centrum Kultury Zamek. Wokół rozciąga się rozległy park nad Bystrzycą z licznymi pomnikami przyrody (4 dęby, lipa, platan i tulipanowiec).
Mijamy zamek skrajem parku i skręcamy w lewo. Przekraczamy ul. Marszowicką z widocznymi zabudowaniami dawnego folwarku. Ul. Wolska doprowadza nas do gotyckiego kościoła św. Jadwigi.
Kościół św. Jadwigi wzmiankowany był w 1248 r., obecna gotycka budowla powstała w XIV-XV w. Po 1738 r. zbarokizowano wnętrze i zmieniono kształt okien. W latach 1785-86 powstała wieża, przypominająca budowlę średniowieczną, po trafieniu przez piorun w 1787 r. została odbudowana przed 1810 r. Ozdobiona neogotyckimi maswerkami wieża stanowi bodajże pierwszy przykład neogotyku na Śląsku. W 1886 r. powstała kruchta. Wewnątrz znajduje się barokowe wyposażenie z poł. XVIII w.: freski na suficie wykonał znany malarz Felix Anton Scheffler, ołtarze przypisywane są Johannowi Kloberowi i Josephowi Queiusowi. Poza tym można tu zobaczyć ambonę, barokowe obrazy Maria w Chmurach i św. Jan Nepomucen, chrzcielnicę z XVII w. oraz gotycką rzeźbę Madonny z Dzieciątkiem z XV w. i organy firmy Schlag und Söhne ze Świdnicy z 1897 r.
Przed kościołem znajduje się plebania, za nim stoi dom zakonny Jadwiżanek z figurą św. Józefa z Dzieciątkiem. Obok w 1998 r. ustawiono figurę św. Jadwigi na pamiątkę 750-lecia parafii i 20-lecia pontyfikatu Jana Pawła II.
Za kościołem skręcamy w ul. Dolnobrzeską, mijając zabytkowe kamienice z pocz. XX w., niektóre o cechach secesyjnych i budynek dawnej wyższej szkoły dla dziewcząt i chłopców (obecnie przychodnia). Przekraczamy na światłach szosę nr 94 (ul. Średzka), ul. Trzmielowicką obok dawnego hotelu Deutsches Haus docieramy do skrzyżowania z ul. Rubczaka.
Na skrzyżowaniu stoi pomnik poległych w wojnach 1864-71, powstały pod koniec XIX w. W okresie międzywojennym zbudowano wokół niego półkolisty mur z nazwiskami mieszkańców Leśnicy poległych w czasie I wojny światowej. Po 1945 r. obiekt nazwano Pomnikiem Trudu Kolejarzy Pionierów. Obecnie umieszczono tu tablicę: „Mieszkańcom Leśnicy poległym podczas I wojny światowej”.
Opuszczamy szlak, skręcając w lewo w ul. Rubczaka i podchodzimy do stacji Wrocław Leśnica.
Stacja Wrocław Leśnica powstała na zbudowanej w 1844 r. przez Kolej Dolnośląsko-Marchijską linii Wrocław – Legnica, przedłużonej kilka lat później do Drezna i Berlina. Ok. 1860 r. linia otrzymała drugi tor, zelektryfikowano ją w latach 1984-85 na odcinku do Węglińca. Stacja posiada 3 perony i 6 torów oraz ślepy tor, prowadzący do rampy ładunkowej. Nastawnia dysponująca WL z pocz. XX w. została zamknięta podczas modernizacji stacji w latach 2012-13. Rozebrano wtedy budynek ekspedycji kolejowej. Ze stacji biegła bocznica do Wrocławskich Zakładów Materiałów Ogniotrwałych (Mosaikplattenfabrik Deutsch Lissa Villeroy & Boch), rozebrana w 2007 r. Przed 1945 r. zaczynała się tu wąskotorowa kolejka folwarczna do majątku w Zakrzycach, bocznica prowadziła także do elektrowni przy ul. Średzkiej.
Budynek dworca powstał ok. 1860 r. i posiada klasycystyczny charakter. W latach 1910-11 zbudowano położony najbliżej dworca peron, gdzie docierały pociągi podmiejskie z Wrocławia, 2 lata później powstały wiaty i przejścia podziemne. Budynek dworca został wyremontowany w latach 2010-11, w latach 2012-13 zmodernizowano stację i odnowiono wiaty. Przy przebudowie uszanowano zabytkowy charakter stacji, zachowano nawet dawną czcionkę na tablicach. Obok dworca stoi krasnal Kolejarz Leśnicki z 2013 r. i figura św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
