Wisła Wielka

Kategoria: Gmina Pszczyna, Równina Pszczyńska


Wieś w gminie Pszczyna, położona przy szosie Strumień – Pszczyna, między Jeziorem Goczałkowickim i Jeziorem Łąka. Miejscowość została po raz pierwszy wzmiankowana w dokumencie biskupa wrocławskiego Wawrzyńca z dnia 25 maja 1223 r. wydanym na prośbę księcia opolsko-raciborskiego Kazimierza dla klasztoru premonstrantek w Rybniku, w którym to wymieniono około 30 miejscowości mających im płacić dziesięcinę. Pośród 14 miejsowości kasztelanii cieszyńskiej wymieniona jest również Vizla. Około 1290 r. najpewniej na rzece Wiśle została ustanowiona granica pomiędzy nowym księstwem cieszyńskim a księstwem raciborskim, pozostawiając Wisłę po stronie raciborskiej.
W następnym stuleciach ujawniają się już dwie miejscowości o nazwie Wisła. Jako pierwsza ujawniła się Wisła Niemiecka, w spisie świętopietrza z 1326 r. Prawdopodobnie w 2. poł. XIV w. we wschodniej części wsi nastąpiła ponowna jej lokacja, na prawie polskim. Stąd w następnych wieku, w 1424 lub 1427 r. ujawniła się Wisła Polska, a więc obecna Wisła Wielka. Dokładnie 13 września 1427 r. Helena Korybutówna, księżna raciborska i pani na Pszczynie, sprzedała dwór w Wiśle Polskiej wraz z 14 prętami roli, łąkami, pastwiskami i innymi przynależnościami Andrzejowi Jałowcowi ze Strumienia. Rozróżnienie Wisły Niemieckiej od Polskiej wiązało się zapewne z tym, że ta pierwsza funkcjonowała na prawie niemieckim a druga urządzona była według polskiego prawa osadniczego. Ponadto odróżniało je to, że Wisła Niemiecka była wsią szlachecką, kiedy Polska Wisła stanowiła własność panów na Pszczynie. W dokumencie sprzedaży okręgu pszczyńskiego przez księcia cieszyńskiego Kazimierza II Aleksemu Thurzo z 1517 r. wieś Wisła Polska wymieniona została wśród 50 wsi komory pszczyńskiej.
W 1742 po zwycięskiej I wojnie śląskiej Prusy zaanektowały większość Śląska, w tym Wisłę Polską, a nowa granica prusko-austriacka przebiegała na południu wsi wzdłuż rzeki Wisły. Własną szkołę tutejsza miejscowość posiadała od 1880 r. Zmiana nazwy wsi na Wisłę Wielką nastąpiła u schyłku XIX w., w dobie administracji pruskiej. Z nastaniem II Rzeczypospolitej nie wrócono do dawnej nazwy, ale dla równowagi sąsiednią Wisłę Niemiecką nazwano Wisłą Małą. 3 września 1939 r. niemiecki Freikorps rozstrzelał tutaj Karola Mrzyka (lat 29), Józefa Silbersteina (lat 53), Kurta Silbersteina (lat 20), Rutę Silberstein (lat 20). Południowe skrawki Wisły Wielkiej zostały w 1955 r. zalane wodami Jeziora Goczałkowickiego.

Warto zobaczyć:

Kościół Św. Trójcy. W 1864 r. zbudowano kaplicę, którą rozbudowano do rozmiarów kościoła w 1884 r. W 1924 r. wioska oderwała się od starej parafii Matki Bożej Szkaplerznej w Brzeźcach i utworzyła własną parafię pw. Trójcy Przenajświętszej.
(za Wikipedią)

Dodaj komentarz