Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
18 km, 5.30 h, 680 m podejść
Srebrna Góra – 1,0 km – Mała Przełęcz Srebrna – 0,4 km – Fort Ostróg – 2,4 km – Żdanów – 2,1 km – Przełęcz Wilcza – 0,4 km – Wilczak – 3,3 km – Wielka Cisowa Góra – 1,7 km – Leszek – 4,6 km – Różańcowa – 2,1 km – Bardo
Dojazd – Srebrna Góra – sezonowe autobusy Kolei Dolnośląskich z Bielawy Zachodniej (linia D16 Wrocław – Świdnica – Bielawa). Stacja Bardo Śląskie na linii Wrocław – Międzylesie – Lichkov (D9). Jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Wrocław Główny/Rawicz/Legnica – Kłodzko Miasto/Międzylesie/Lichkov/Kudowa-Zdrój, Legnica – Kłodzko Miasto/Duszniki-Zdrój/Kudowa-Zdrój i Bielawa Zachodnia – Kłodzko Główne oraz Polregio w relacjach Opole Główne – Kłodzko Miasto i Poznań Główny – Międzylesie.
Średnio długa trasa, wiodąca Grzbietem Zachodnim Gór Bardzkich. Ze Srebrnej Góry z dwoma kościołami i zabytkowymi kamienicami podchodzimy na Małą Przełęcz Srebrną, skąd przez Fort Ostróg (możliwość zwiedzania) i wiadukt Kolei Sowiogórskiej schodzimy do Żdanowa. Podchodzimy na Przełęcz Wilczą i Wilczaka, by lawirując między licznymi, niewielkimi kulminacjami zejść do doliny Młynówki. Na końcu podchodzimy na Młynarza (możliwość dojścia do punktu widokowego Miejsce Hrabiowskie), by przez kaplice Drogi Różańcowej zejść do Barda z barokową bazyliką i kamiennym mostem nad Nysą Kłodzką.
Trasa zaczyna się na przystanku autobusowym na pl. Wypoczynkowym w Srebrnej Górze (451 m), dokąd w letnie weekendy dojeżdża autobus KD ze stacji Bielawa Zachodnia.
Na placu, pełniącym funkcję rynku dawnego miasteczka górniczego ustawiono figurę żołnierza w mundurze z czasów napoleońskich, co stanowi nawiązanie do górującej nad miejscowością twierdzy, obleganej przez Napoleona w 1807 r. Przy placu stoi poewangelicki kościół św. Michała, pierwotnie wzniesiony w latach 1578-92, po zniszczeniu w czasie oblężenia twierdzy przez Francuzów w 1807 r. odbudowany jako klasycystyczny w latach 1816-31. Nieużytkowana po 1945 r. świątynia została zaadaptowana w 1970 r. na hotel a w latach 2006-07 gmina Stoszowice przebudowała ją na salę teatralno-widowiskową.
Za kościołem, przy ul. Letniej stoi dawny pomnik poległych w I wojnie światowej. Od ulicy odchodzą schody, którymi możemy dostać się do górującego nad miejscowością kościoła śś. Piotra i Pawła. Barokową świątynię wzniesiono w latach 1729-31, po pożarze w czasie oblężenia twierdzy został w latach 1808-18 przebudowany. Wewnątrz znajduje się późnobarokowe i klasycystyczne wyposażenie.
Z pl. Wypoczynkowego podchodzimy żółtym szlakiem (ul. Letnia), który prowadzi główną szosą Ząbkowice Śląskie – Przełęcz Srebrna – Nowa Ruda. Mijamy zabytkowe kamienice, które sięgają historią XVIII w. (portale z datami 1777 i 1779) oraz dom nr 30, gdzie zatrzymywał się podczas budowy twierdzy król pruski Fryderyk II Wielki. Przy kolejnej figurze żołnierza napoleońskiego ul. Letnia przechodzi w Zimową, uwagę zwraca dom nr 25 z 1764 r. i okazała neobarokowa kamienica nr 30. Boczną ul. Wąską docieramy do deptaka, którym podchodzimy dość stromo na Małą Przełęcz Srebrną (568 m).
Mała Przełęcz Srebrna oddziela Warowną Górę (660 m) w Górach Sowich, na której wzniesiono Twierdzę Srebrnogórską, od Ostroga (610 m), umownie zaliczanego do Gór Bardzkich, gdzie znajduje się pomocniczy Fort Ostróg. Właściwa Przełęcz Srebrna (586 m), oddzielająca Góry Sowie od Bardzkich, znajduje się 1 km dalej. Przez oba obniżenia przechodzi droga z Ząbkowic Śląskich do Nowej Rudy. Na Małej Przełęczy Srebrnej możemy posilić się w barze.
Na przełęczy zmieniamy kolor szlaku na niebieski. Podchodzimy szutrówką pod Fort Ostróg (601 m), można tu zboczyć 170 m w prawo i zwiedzić obiekt.
Fort Ostróg położony jest na szczycie góry o tej samej nazwie (610 m), zaliczanej już do Gór Bardzkich. Wzniesiono go w latach 1766-71 jako fort pomocniczy, osłaniający położoną po drugiej stronie przełęczy główną twierdzę. W 1913 r. w forcie umieszczono schronisko młodzieżowe, później ośrodek Hitlerjugend. W latach 1939-41 funkcjonował tu karny obóz jeniecki (oflag) dla polskich oficerów. Po wojnie, w latach 1965-84 obozowali tu harcerze, wreszcie po remoncie w 2018 r. fort został udostępniony zwiedzającym.
Schodzimy ścieżką do bitej drogi, z wyrębu widać kotlinę Żdanowa z Lichajówką i Wilczakiem. Stromo opadającą ścieżką docieramy do dawnej Kolei Sowiogórskiej i Wiaduktu Srebrnogórskiego (525 m).
Kolej Sowiogórską zbudowano w 1900 r. na trasie z Dzierżoniowa przez Pieszyce i Bielawę Zachodnią do Srebrnej Góry. Linię przedłużono w 1902 r. do Ścinawki Średniej i rok później do Radkowa. Wskutek dużego nachylenia na części odcinka Srebrna Góra – Wolibórz wprowadzono zapobiegającą poślizgom na podjeździe zębatkę, tworząc jedyną na terenie obecnej Polski kolej zębatą. Koszty utrzymania trudnego, górskiego fragmentu linii i kryzys ekonomiczny doprowadziły do zamknięcia odcinka Srebrna Góra – Wolibórz w 1931 r., trzt lata później rozebrano tory. Przy budowie linii wzniesiono w 1901 r. dwa okazałe ceglane wiadukty, pierwszy z nich – Srebrnogórski ma wysokość 28 m. Z powodu braku barierek wejście na niego jest niebezpieczne.
Następny odcinek będzie prowadził lekko w dół starotorzem Kolei Sowiogórskiej, która prowadzi zboczem niższej kulminacji Ostroga (584 m). Idziemy na przemian nasypami i skalnymi przekopami. Schodzimy stromą ścieżką do bitej drogi w dolinie, następnie drogą polną trawersującą grzbiet Barykady, z widokiem na Żdankę i Głownię schodzimy do położonego w kotlinie Żdanowa (421 m).
Można tu odejść 150 m w prawo do skromnej kaplicy mszalnej św. Sebastiana z 1722 r.
Drogą polną przez widokowe łąki podchodzimy do szosy Srebrna Góra – Wojbórz, którą osiągamy siodło pod Głownią i Przełęcz Wilczą (532 m).
Przełęcz Wilcza położona jest w głównym grzbiecie zachodniej części Gór Bardzkich, oddzielając masyw Kortunału (676 m) i Słupa (666 m) od grzbietu Wilczaka (633 m). Na przełęczy znajduje się parking z wiatą.
Stromym podejściem drogą leśną, przechodzącą w ścieżkę zdobywamy szczyt Wilczaka (633 m). Następnie schodzimy zakosami z widokami na Góry Bardzkie i Złote na Przełęcz Mikołajowską (552 m).
Szutrówką zboczami Jedlnika (584 m) osiągamy siodło 547 m, drogą leśną zboczami Radosza (590 m) podchodzimy na Rozdroże pod Radoszem (568 m). Za niewielką kulminacją okrążamy Wielką Cisową Górę (585 m), schodząc na siodło 545 m i kolejne między Kukułą (570 m) i Klimkiem (567 m). Lekkim zejściem osiągamy siodło 509 m między Suszyną (525 m) i Leszkiem (546 m), by zejść dłuższym odcinkiem do doliny Młynówki (320 m). Teraz czeka nas podejście drogami leśnymi i skrótową ścieżką pod szczyt Młynarza (412 m) z widokiem na Grzbiet Wschodni Gór Bardzkich. Podchodząc zboczami Lisiury (450 m) osiągamy 415 m.
Można stąd podejść 350 m w prawo na początek stromo opadającego do przełomu Nysy Kłodzkiej zbocza i punktu widokowego Miejsce Hrabiowskie. Roztacza się stąd widok na położone w przełomowej dolinie rzeki Bardo i Grzbiet Wschodni Gór Bardzkich. Punkt widokowy powstał w XIX w. dzięki inicjatywie hrabianki Anny Deym z Opolnicy. W okolicy można podziwiać rosnące na stromym stoku karłowate dęby.
Schodzimy do rozdroża Pod Mężykiem (368 m) z widokiem na Kalwarię, by szutrówką koło Hotelu Bardo dojść do podnóża Różańcowej (338 m).
Zmieniamy tu kolor szlaku na żółty, podchodząc bitą drogą na szczyt Różańcowej (380 m). Wzdłuż drogi stoją kaplice Drogi Różańcowej, wytyczonej w 1905 r. przez inż. P. Kastnera i obsadzonej aleją lipowo-klonową. Składa się z 12 kaplic reprezentujących różne style architektoniczne:
- kaplica Narodzenia Jezusa z lat 1904-09, neobarokowa proj. L. Schneidera, nakryta mansardowym dachem, na fasadzie relief z aniołem, wewnątrz betlejemska stajenka
- kaplica Ofiarowania Jezusa w Świątyni z 1939 r., fundacji rodziny Wróbel z Wrocławia, proj. Wittiga
- kaplica Znalezienia Jezusa w Świątyni z lat 1904-09, neogotycka z elementami mauretańskim, proj. L. Schneidera, okazała, dwuwieżowa z elewacjami dekorowanymi glazurowaną cegłą
- kaplica Modlitwy w Ogrójcu z 1925 r., neoromańska fundacji rodziny Cibisów z Koźla, proj. Teuschera
- kaplica Biczowania z lat 1904-09, neobarokowa proj. L. Schneidera, 8-boczna, nakryta kopułą z latarnią
- kaplica Cierniem Koronowania z 1930 r., proj. A. Petau, w postaci kamiennej baszty obronnej
- kaplica Dźwigania Krzyża z lat 1904-09, neoromańska proj. L. Schneidera, posiada rzut centralny z 3 absydami
- kaplica Ukrzyżowania z 1933 r., w postaci grupy figuralnej w kulminacyjnym punkcie kalwarii, dzieło R. Hegemanna, stoi przy niej pomnik, upamiętniający kazanie prymasa Wyszyńskiego w 1959 r. i koronację figury MB Bardzkiej w 1966 r.
- kaplica Zmartwychwstania Jezusa z lat 1904-09, neogotycka proj. L. Schneidera, dominuje w całym zespole, posiada rzut krzyża, 8-boczna wieża nakryta stożkowym hełmem z figurą anioła, z bogatym detalem kamiennym
- kaplica Zesłania Ducha Św. z 1913 r., neoromańska z elementami modernistycznymi, proj. J. Haukego
- kaplica Ukoronowania NMP z lat 1989-90, proj. R. Maraka, ze stylizowanymi liliami w kształcie korony.
Po osiągnięciu szczytu z przekaźnikiem RTV i ograniczonym widokiem z przecinki schodzimy skrajem działek, podziwiając górującą nad Bardem i przełomem Nysy Kłodzkiej Kalwarię. Ul. Lipową docieramy do kaplicy końcowej Dusz Czyśćcowych z lat 1904-09, neoromańskiej proj. L. Schneidera, posiada ona plan krzyża oraz fasadę, dekorowaną kamieniem i glazurowaną cegłą. Ul. Spacerową osiągamy, rozpoczynającą cały kompleks kaplicę Zwiastowania z lat 1904-09. Neoromańska kaplica proj. L. Schneidera ma plan krzyża greckiego. Wreszcie deptakiem schodzimy do uzupełniającej kaplicy św. Alfonsa Liguori, założyciela redemptorystów, zbudowanej w 1936 r. Ul. Męki Pańskiej obok remizy z 1915 r. docieramy na Rynek z XIX-wiecznym ratuszem.
Deptakiem osiągamy ul. Główną i bazylikę.
Bazylika Nawiedzenia NMP powstała na miejscu starszej świątyni, w której znajdowała się, będąca od XIII w. obiektem pielgrzymek cudowna figura MB z Dzieciątkiem, tzw. Tronująca Madonna. Obecna budowla wzniesiona została w latach 1686-1704 za rządów opata cystersów Augustyna Nedecka wg projektu Michała Kleina. We wnętrzu znajduje się zespół późnobarokowych ołtarzy, 2 obrazy Michaela Willmanna i 2 Bernarda Krause. Obok bazyliki stoi barokowy klasztor cystersów z lat 1712-16, w którym od 1900 r. rezydują redemptoryści. W klasztorze istnieje muzeum związane z historią kultu maryjnego w Bardzie, zawierające między innymi fragmenty wyposażenie kościoła opactwa w Lubiążu.
Idziemy ul. Główną, mijając dawne budynki zajazdów dla pielgrzymów – gospodę Pod Złotym Lwem (nr 4) z XVII-XX w., zajazd Pod Czarnym Niedźwiedziem (nr 25) i hotel Pod Gwiazdą (nr 27), oba z XVII -2. poł. XIX w.
Docieramy do kamiennego mostu nad Nysą Kłodzką z lat 1515-89, który obecną, nawiązującą do gotyku formę otrzymał w 1909 r. Na moście stoi zrekonstruowana w 2019 r. figura św. Jana Nepomucena, oryginalnie ustawiona tu w 1722 r. i zniszczona podczas wysadzenia obiektu przez Niemców w 1945 r. Tutaj szlak żółty się kończy, pozostaje nam podejść 200 m ul. Kolejową, obok barokowej kolumny maryjnej z 1721 r., do stacji kolejowej.
Przystanek Bardo Śląskie leży na linii Wrocław – Międzylesie, która dotarła tu w 1873 r. z Ziębic, a rok później została przedłużona do Kłodzka. Linię na odcinku do Kłodzka zelektryfikowano w 1991 r. Główną stacją w Bardzie był pierwotnie Bardo Przyłęk, przystanek w centrum powstał w 1905 r. w ramach ułatwień dla chcących odwiedzić miasto turystów. Powstały dwa perony z wiatami, główny budynek, nawiązujący kurortowym stylem do górskiego charakteru miejscowości i drewniana poczekalnia na przeciwległym peronie. Oba perony połączono stalową kładką nad torami. Z końca peronów widoczny jest wlot do tunelu o długości 364 m, przebitego w 1872 r. pod Tunelową Górą.
