Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
29,2 km, 8.55 h, 1040 m podejść
Ścinawka Średnia – 2,9 km – Zagórze – 3,9 km – Słupiec – 4,1 km – Czerwieńczyce – 3,8 km – Czeski Las – 1,8 km – Wilcze Rozdroże – 1,6 km – Przełęcz Wilcza – 0,4 km – Wilczak – 3,3 km – Wielka Cisowa Góra – 1,7 km – Leszek – 4,7 km – Pod Różańcową – 1,0 km – Bardo
Dojazd – stacja Ścinawka Średnia na linii Kłodzko – Wałbrzych (D15). Jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Kłodzko Miasto – Wałbrzych Główny/Miasto i Kudowa-Zdrój – Wrocław Główny/Jelenia Góra. Stacja Bardo Śląskie na linii Wrocław – Międzylesie – Lichkov (D9). Jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Wrocław Główny/Rawicz/Legnica – Kłodzko Miasto/Międzylesie/Lichkov/Kudowa-Zdrój, Legnica – Kłodzko Miasto/Duszniki-Zdrój/Kudowa-Zdrój i Bielawa Zachodnia – Kłodzko Główne oraz Polregio w relacjach Opole Główne – Kłodzko Miasto i Poznań Główny – Międzylesie.
Długa trasa biegnąca przez Wzgórza Włodzickie, Garb Dzikowca i Grzbiet Zachodni Gór Bardzkich. Z węzłowej stacji w Ścinawce Średniej wspinamy się pod Wilkowiec we Wzgórzach Włodzickich i schodzimy do Słupca z dawnym kościołem ewangelickim i neogotyckim kościołem katolickim. Następnie przecinamy Garb Dzikowca w drodze do Czerwieńczyc. Ostatni etap trasy biegnie przez Grzbiet Zachodni Gór Bardzkich, gdzie wspinamy się na główny grzbiet koło Czeskiego Lasu. Idziemy przez Przełęcz Wilczą i Wilczaka, by lawirując między licznymi, niewielkimi kulminacjami zejść do doliny Młynówki. Na końcu podchodzimy na Młynarza (możliwość dojścia do punktu widokowego Miejsce Hrabiowskie), by obok Drogi Różańcowej zejść do Barda z barokową bazyliką i kamiennym mostem nad Nysą Kłodzką.
Trasa zaczyna się na stacji Ścinawka Średnia (353 m), leżącej na linii Kłodzko – Wałbrzych.
Stacja Ścinawka Średnia powstała w 1879 r., kiedy zbudowano odcinek Kłodzko – Nowa Ruda linii Śląskiej Kolei Górskiej, przedłużony rok później do Wałbrzycha. Odcinek ten posiada parametry głównej linii i ze względu na przeprowadzenie w trudnym, górskim terenie obfituje w liczne obiekty inżynieryjne (mosty, tunele). Ruch pasażerski zawieszono tu w 2006 r., jednak dzięki inicjatywie Urzędu Marszałkowskiego przywrócono go w 2009 r., jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Kłodzko Gł. – Wałbrzych Gł. i Kudowa-Zdrój – Wałbrzych Gł.
W 1889 r. powstała linia do Broumova przez Tłumaczów. W 1902 r. zbudowano Kolej Sowiogórską ze Srebrnej Góry z przedłużeniem z 1903 r. do Radkowa, zwanym Koleją Stołowogórską, dla której wzniesiono osobny Mały Dworzec. Linię Kolei Sowiogórskiej już w 1931 r. skrócono do Woliborza, likwidując odcinek z szyną zębatą, a w 1972 r. zawieszono tu całkowicie ruch pasażerski. Odcinek ten funkcjonował w ruchu towarowym jako dojazd do kopalni węgla w Słupcu i budowanej prażalni łupków w Dzikowcu. Obecnie jeżdżą tędy pociągi towarowe do kamieniołomu w Słupcu. Ruch pasażerski na linii do Radkowa zlikwidowano w 1987 r., tory rozebrano w 1999 r. Trwają starania o reaktywację dawnej Kolei Sowiogórskiej. Linia do Broumova została zamknięta w 1945 r., do 1968 r. pozostał na niej ruch towarowy do Tłumaczowa. Tory zostały rozebrane w 1990 r., jednak linia ożyła ponownie w związku z kamieniołomem w Tłumaczowie, na potrzeby którego została odtworzona w 2010 r. Główny budynek stacji powstał w 1879 r. i został rozbudowany w 1889 r. po otwarciu linii do Broumova, z tych samych lat pochodzi magazyn towarowy. Podczas przebudowy linii Kłodzko – Wałbrzych na dwutorową (1908-13) zbudowano przejście podziemne na peron 2 i dwie nastawnie.
Idziemy szlakiem zielonym (ul. Kolejowa) do głównej ul. Kościuszki, którą biegnie szosa do Słupca, na skrzyżowaniu mijamy dawny Hotel zum Bahnhof i przechodzimy pod wiaduktem kolejowym. Za wiaduktem w lewo odchodzi droga do dawnej cegielni i kopalni węgla Heddi. Opuszczamy zabudowę wsi i przecinamy tory dawnej Kolei Sowiogórskiej, służącej obecnie na odcinku Ścinawka Średnia – Słupiec, jako dojazd do kamieniołomu. Obok stadniny Jankowa Osada schodzimy drogą gruntową do doliny potoku Dzik, który przekraczamy obok pozostałości młyna Katze. Jesteśmy w południowej części Wzgórz Włodzickich, wkraczamy w las i rozpoczynamy podejście zboczami Wesołej (492 m).
Po wyjściu na polanę osiągamy zabudowania osiedla Nowej Rudy-Słupca – Zagórza, ulicą docieramy na przełęcz 457 m, między Wesołą i Tylną (557 m) z pozostałościami folwarku Wolfa.
Zmieniamy kolor szlaku na niebieski, bitą drogą, biegnącą zboczami Tylnej i Wilkowca (598 m) podchodzimy lekko w rejon wyrębów, z których widać Góry Stołowe i Wzgórza Ścinawskie. Schodzimy drogą gruntową na skraj lasu z widokiem na Górę Wszystkich Świętych, Góry Sowie i Garb Dzikowca oraz położony w dole Słupiec i osiągamy zabudowania miejscowości.
Znajduje się tu kaplica wystawiona w 1826 roku przez Josefa Nisela z nagrobkiem i ławą z głową Chrystusa. Ul. Kasztanową koło krzyża z czerwonego piaskowca docieramy do skrzyżowania (413 m) z czerwonym Głównym Szlakiem Sudeckim im. Mieczysława Orłowicza, którym będziemy teraz podążać.
Stoi tu budynek dawnego kościoła ewangelickiego z 1903 r., w którym znajdują się obecnie mieszkania prywatne. Ul. Kasztanową osiągamy cmentarz z zabytkowym Ukrzyżowaniem, w głębi po lewej stoi kościół św. Katarzyny.
Neogotycki kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej wzniesiono w latach 1885-87 z czerwonego piaskowca. Na murach i pod świątynią znajdują się nagrobki hr. von Pilati, obok stoi figura św. Judy Tadeusza z 1772 r. i pomnik poległych w 1. wojnie światowej. Z drugiej strony kościoła stoi figura św. Jana Nepomucena, ustawiona wtórnie na cokole kolumny morowej, zbudowanej przez jezuitów w 1680 r. w lesie między Słupcem a Dzikowcem.
Idziemy ul. Traugutta obok kaplicy cmentarnej, po czym skrótem deptakami koło szkoły docieramy do ul. Akacjowej. Kolejnym skrótem osiągamy ul. Spacerową, skąd deptakiem koło centrum handlowego docieramy do głównej ul. Kłodzkiej, którą biegnie droga nr 381 Kłodzko – Wałbrzych (413 m). Idziemy ul. Sztygarską przez osiedle bloków do pomnika górnika, przypominającego o dawnej działalności tutejszych kopalni węgla kamiennego. Następnie przez Osiedle Wojska Polskiego docieramy do skraju zabudowy i rozpoczynamy podejście na grzbiet Garbu Dzikowca. Przecinamy starotorze dawnej bocznicy do kopalni Słupiec i szutrową drogą przez działki i łąki osiągamy przysiółek Nagórzany, z którego rozpościera się widok na Wzgórza Włodzickie i położony w dole Słupiec.
Wkraczamy w las, stromym podejściem drogą gruntową, przechodzącą w ścieżkę docieramy na grzbiet Garbu Dzikowca, pod kulminacją 611 m. Teraz czeka nas równie strome zejście do szosy Dzikowiec – Koszyn, za którą schodzimy już łagodniej bita drogą pożarową nr 31. Ze skraju lasu pod ujęciem wody widać nasz kolejny cel – Grzbiet Zachodni Gór Bardzkich i położone w dole Czerwieńczyce. Przez pola docieramy do górnej części wsi z XIX-wiecznym krzyżem (395 m).
Idziemy chwilę główną szosą w górę doliny Czerwionka, obok agroturystyki Elanda, po czym skręcamy w boczną dolinkę, szutrową droga osiągając Leśnictwo Czerwieńczyce.
Wkraczamy w Grzbiet Zachodni Gór Bardzkich, podchodzimy bitą drogą, doliną, biegnącą pomiędzy Korzecznikiem (548 m) po lewej i Krężną (542 m) oraz Kortunałem (676 m) po prawej. Docieramy do miejsca, zwanego Trzy Lipy, skąd zakosami podchodzimy na siodło 613 m między Kortunałem a Stróżą (638 m), gdzie znajduje się, ustawiony w 2016 r., pomnik Koła Łowieckiego Diana z Nowej Rudy, mający postać bogini Diany. Zboczem Stróży docieramy do skrzyżowania szlaków na dawnej polanie Makowiak, gdzie znajdowały się niegdyś zabudowania przysiółka Czeski Las (621 m).
Zmieniamy kolor szlaku na żółty, idziemy wzdłuż głównego grzbietu zachodniej części Gór Bardzkich, szutrówką mijamy Stróżę (638 m) i Wilczą Górę (663 m), schodząc na Wilcze Rozdroże (597 m). Podchodzimy lekko pod Lichajówkę (610 m), by przez Wilczy Słup (604 m) zejść na Przełęcz Wilczą (532 m).
Przełęcz Wilcza położona jest w głównym grzbiecie zachodniej części Gór Bardzkich, oddziela masyw Kortunału (676 m) i Słupa (666 m) od grzbietu Wilczaka (633 m). Na przełęczy znajduje się parking z wiatą.
Na przełęczy szlak żółty się kończy, wycieczkę kontynuujemy szlakiem niebieskim. Stromym podejściem drogą leśną, przechodzącą w ścieżkę zdobywamy szczyt Wilczaka (633 m). Następnie schodzimy zakosami z widokami na Góry Bardzkie i Złote na Przełęcz Mikołajowską (552 m).
Szutrówką zboczami Jedlnika (584 m) osiągamy siodło 547 m, drogą leśną zboczami Radosza (590 m) podchodzimy na Rozdroże pod Radoszem (568 m). Za niewielką kulminacją okrążamy Wielką Cisową Górę (585 m), schodząc na siodło 545 m i kolejne między Kukułą (570 m) i Klimkiem (567 m). Lekkim zejściem osiągamy siodło 509 m między Suszyną (525 m) i Leszkiem (546 m), by zejść dłuższym odcinkiem do doliny Młynówki (320 m). Teraz czeka nas podejście drogami leśnymi i skrótową ścieżką pod szczyt Młynarza (412 m) z widokiem na Grzbiet Wschodni Gór Bardzkich. Podchodząc zboczami Lisiury (450 m) osiągamy 415 m.
Można stąd podejść 350 m w prawo na początek stromo opadającego do przełomu Nysy Kłodzkiej zbocza i punktu widokowego Miejsce Hrabiowskie. Roztacza się stąd widok na położone w przełomowej dolinie rzeki Bardo i Grzbiet Wschodni Gór Bardzkich. Punkt widokowy powstał w XIX w. dzięki inicjatywie hrabianki Anny Deym z Opolnicy. W okolicy można podziwiać rosnące na stromym stoku karłowate dęby.
Schodzimy do rozdroża Pod Mężykiem (368 m) z widokiem na Kalwarię, by szutrówką koło Hotelu Bardo dojść do podnóża Różańcowej (338 m) z Drogą Różańcową i kaplicami z XIX/XX w.
Ul. Lipową docieramy do zabudowań Barda, ul. Spacerową schodzimy do rozpoczynającej cały kompleks kaplicy Zwiastowania z lat 1904-09. Neoromańska kaplica proj. L. Schneidera posiada plan krzyża greckiego. Wreszcie deptakiem schodzimy do uzupełniającej kaplicy św. Alfonsa Liguori, założyciela redemptorystów, zbudowanej w 1936 r. Ul. Męki Pańskiej obok remizy z 1915 r. docieramy na Rynek z XIX-wiecznym ratuszem.
Deptakiem osiągamy ul. Główną i bazylikę.
Bazylika Nawiedzenia NMP powstała na miejscu starszej świątyni, w której znajdowała się, będąca od XIII w. obiektem pielgrzymek cudowna figura MB z Dzieciątkiem, tzw. Tronująca Madonna. Obecna budowla wzniesiona została w latach 1686-1704 za rządów opata cystersów Augustyna Nedecka wg projektu Michała Kleina. We wnętrzu znajduje się zespół późnobarokowych ołtarzy, 2 obrazy Michaela Willmanna i 2 Bernarda Krause. Obok bazyliki stoi barokowy klasztor cystersów z lat 1712-16, w którym od 1900 r. rezydują redemptoryści. W klasztorze istnieje muzeum związane z historią kultu maryjnego w Bardzie, zawierające między innymi fragmenty wyposażenie kościoła opactwa w Lubiążu.
Idziemy ul. Główną, mijając dawne budynki zajazdów dla pielgrzymów – gospodę Pod Złotym Lwem (nr 4) z XVII-XX w., zajazd Pod Czarnym Niedźwiedziem (nr 25) i hotel Pod Gwiazdą (nr 27), oba z XVII-2. poł. XIX w.
Docieramy do kamiennego mostu nad Nysą Kłodzką z lat 1515-89, który obecną, nawiązującą do gotyku formę otrzymał w 1909 r. Na moście stoi zrekonstruowana w 2019 r. figura św. Jana Nepomucena, oryginalnie ustawiona tu w 1722 r. i zniszczona podczas wysadzenia obiektu przez Niemców w 1945 r. Za mostem opuszczamy szlak, pozostaje nam podejść 200 m ul. Kolejową, obok barokowej kolumny maryjnej z 1721 r., do stacji kolejowej.
Przystanek Bardo Śląskie leży na linii Wrocław – Międzylesie, która dotarła tu w 1873 r. z Ziębic, a rok później została przedłużona do Kłodzka. Linię na odcinku do Kłodzka zelektryfikowano w 1991 r. Główną stacją w Bardzie był pierwotnie Bardo Przyłęk, przystanek w centrum powstał w 1905 r. w ramach ułatwień dla chcących odwiedzić miasto turystów. Powstały dwa perony z wiatami, główny budynek, nawiązujący kurortowym stylem do górskiego charakteru miejscowości i drewniana poczekalnia na przeciwległym peronie. Oba perony połączono stalową kładką nad torami. Z końca peronów widoczny jest wlot do tunelu o długości 364 m, przebitego w 1872 r. pod Tunelową Górą.
